Sinh thời, Gia Cát Lượng từng nói: “Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên”. Người đời sau đã đưa ra rất nhiều cách lý giải khác nhau về câu nói này… Kỳ thực, câu “Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên” ẩn chứa rất nhiều hàm ý. Người có tín ngưỡng, nếu đứng từ đạo lý tín ngưỡng của mình mà suy xét, sẽ nhìn thấy nội hàm của câu nói trên hết sức đơn giản. Câu chuyện thoát nạn một cách thần kỳ của Đường Túc Tông – Lý Hanh sẽ minh chứng cho chủ đề này. Đường Túc Tông thoát nạn thần kỳHoàng đế Đường Túc Tông tên thật là Lý Hanh, là con trai của Đường Huyền Tông. Khi Đường Huyền Tông còn ở Đông cung (làm thái tử), Thái Bình công chúa ghen tị với ông nên đã cử người giám sát nhất cử nhất động của ông. Chỉ cần Huyền Tông để lộ ra một chút khuyết điểm thì Thái Bình công chúa liền đem chuyện đó bẩm báo lên hoàng thượng. Từ đó người trong hậu cung và người bên cạnh ông đã dần ôm giữ hai chủng thái độ. Tuy nhiên, do thế lực của Thái Bình công chúa lớn hơn nên cuối cùng mọi người đều nghiêng về phía của Thái Bình công chúa. Khi đó, Hoàng hậu Nguyên Hiến đã mang thai, vì sợ thế lực của Thái Bình công chúa nên Huyền Tông muốn hoàng hậu uống thuốc phá thai. Lúc đó, một người hầu đã tiến cử thân nhân của mình tên là Trương Thuyết đến cung Thái tử. Huyền Tông không e ngại gì liền nói thẳng sự tình ra và Trương Thuyết cũng đồng ý nhận lời giúp đỡ. Vài ngày sau, Trương Thuyết lại đến nội cung phục vụ Huyền Tông. Ông lấy từ trong ngực ra 3 chén thuốc nạo thai đưa cho Huyền Tông. Sau khi nhận được thuốc, Huyền Tông vô cùng vui mừng, đuổi hết người bên cạnh ra ngoài để tự mình đốt lửa sắc thuốc. Thuốc chưa được sắc xong, Huyền Tông cảm thấy có chút mệt mỏi nên đã chợp mắt nghỉ một chút, bỗng nhiên giống như được Thần linh cảm ứng, ngước nhìn lên và thấy một người cao lớn hơn một trượng tới trước mặt cùng với một con ngựa được trang trí rất đẹp. Vị Thần tiên này mặc áo giáp vàng, tay cầm giáo, đi quanh quanh 3 vòng rồi sau đó hất đổ nồi thuốc. Huyền Tông vội vàng tỉnh dậy xem xét, nồi thuốc đã đổ sạch không còn chút nào. Ông cảm thấy hiện tượng này thật vô cùng kỳ lạ. Sau đó, Huyền Tông lại đốt lửa sắc chén thuốc khác, rồi lại lên giường nằm nghỉ. Một lúc sau, đến xem nồi thuốc, cũng giống như lần trước, ấm thuốc đang sắc cũng đổ hết không còn chút nào. Cứ như vậy, Huyền Tông sắc 3 ấm thuốc phá thai thì bị đổ cả 3 lần. Cuối cùng Huyền Tông buộc phải dừng lại việc này.  Ngày hôm sau, Trương Thuyết lại đến. Huyền Tông đã đem chuyện xảy ra khi sắc thuốc kể cho Trương Thuyết nghe. Trương Thuyết nghe xong lập tức đi xuống bậc thang nghiêm túc bái lạy Huyền Tông, vừa bái lạy vừa nói lời chúc mừng: “Đây là ý Trời. Thai nhi này không thể đánh mất được”. Sau đó, Hoàng hậu Nguyên Hiến muốn ăn đồ chua, Huyền Tông cũng nói sự việc này với Trương Thuyết, Trương Thuyết mượn cơ hội này đã hết lòng đem thuốc thang tới phụng dưỡng cho Hoàng hậu. Cho đến năm Khai Nguyên, ân đức của Trương Thuyết đối với hoàng gia không ai có thể so sánh được, cũng là nguyên nhân này. Sau này, Túc Tông cùng con trai của Trương Thuyết cũng rất thân thiết và hòa hợp, khi ở cùng nhau, hai đứa trẻ giống như anh em ruột thịt. Ý nghĩa thực sự của câu “Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên”Gia Cát Lượng thực sự không phải là một người tầm thường, cho nên lời ông nói gần với đạo và mang nội hàm rất thâm sâu. Ngày nay, nhiều người lý giải câu “Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên” là một người cứ cố gắng hết mức để hoàn thành sự việc nào đó, đến cuối cùng mà kết quả không thành công thì đổ lỗi là do ý Trời và không phải hối tiếc bởi bản thân đã cố gắng hết sức rồi. Kỳ thực, cách lý giải này không hoàn toàn đúng. Thật ra, Gia Cát Lượng muốn nói với mọi người rằng việc thành công hay thất bại đều phụ thuộc vào ý Trời. Muốn thành công thì phải thuận theo Thiên ý mà hành. Nhìn vào kết quả muốn gặt hái để nhận định sự việc đó có hợp với đạo lý của Trời đất hay không, từ đó mới đưa ra quyết định hành động, đây là cách tốt nhất. Bởi có Thần linh bảo hộ, Túc Tông đã được trông nom ngay từ khi còn trong bụng mẹ, hỏi ai có thể hãm hại được ông? Cũng may, Huyền Tông có thể tỉnh ngộ ra và không gây nên họa lớn. Ngay cả Huyền Tông còn không làm tổn hại được Túc Tông, như vậy thì Thái Bình công chúa muốn giết hại ông thì tất nhiên là cũng sẽ gặp thất bại thôi. Kẻ làm trái ý Trời thì chắc chắn sẽ bị Thượng Thiên trừng phạt. Thực ra thông qua câu cổ ngữ này, Gia Cát Lượng muốn nhắc nhở thế nhân, làm việc phải thuận theo Thiên ý, chứ đừng khư khư theo ý mình mà làm. Cho tới nay, thế gian hỏi có mấy người thực sự có lý giải đúng và nghiêm cẩn tuân theo nội hàm của câu nói này đây? Theo Vision Times Có thể bạn quan tâm: videoinfo__video3.dkn.news||80ded07bb__
Ad will display in 09 seconds
Chào các bạn, Người ta nói “Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên”, tức là “người tính, nhưng trời cho thành”. Hôm nay mình muốn cụ thể hơn, cho nên nói: “Hành sự tại nhân, thành sự tại thiên” có nghĩa là “Làm do người, thành do trời”, tức là: ta làm, nhưng thành hay không là do trời. “Mưu” thì chưa có gì cả, còn ở trong đầu ta. “Hành” mới là bước khởi đầu mọi thứ. Nhưng tại sao thành do trời? Tại vì khi ta làm điều gì đó, luôn luôn có nhiều yếu tố ta không biết – như tự nhiên bị bệnh, nằm bệnh hai năm liền và công ty sụp đổ; hoặc chiến tranh tự nhiên có ở Châu Âu nhưng thị trường chứng khoán VN sụp đổ và ta đổ theo; hoặc gặp tình duyên gia đạo rắc rối ta mất tập trung và công ty sụp đổ… Đây chính là ý nghĩa của “vô thường” – mọi sự thay đổi, nhiều khi là cách mà ta chẳng hề thấy trước được. Và “nghiệp duyên”, những nguyên nhân có sẵn trong quá khứ và hiện tại mà ta chẳng hay, ảnh hưởng đến sự sống của ta. Hoặc nói cách khác là “Chúa sắp đặt” mà ta chẳng biết. Thành sự tại Trời là lý do để ta biết rằng “thất bại” cũng chẳng là chuyện lớn, vì nếu đó là Trời định thì cũng là điều tốt, vì Trời chỉ có ý tốt cho con cái Trời. Nhưng hãy vòng lại “Hành sự tại nhân”. Các bạn có thấy là “Hành sự tại nhân” đi trước “Thành sự tại thiên” không? Nghĩa là sao? Nghĩa là, bạn phải làm việc trước, rồi nếu Trời có sờ vào thì cũng sờ sau. Nếu bạn không làm, thì Trời cũng chẳng có gì để mà sờ. Tức là, mọi sự đều bắt đầu từ bạn. Bạn chuyển động thì mọi thứ, mọi người, và Trời sẽ chuyển động theo. Nếu bạn không chuyển động, thì chẳng có gì để ai theo hay Trời theo. “Làm” là chuyện quan trọng, nhưng có lẽ rất nhiều người trong chúng ta không quan tâm. Nếu ta không “làm” thì chẳng có gì để mong đợi cho đời ta, hay để cho Trời giúp sức. Mình không nói các bạn cứ túa ra đường đụng gì làm nấy, cả chục chuyện khác nhau mỗi ngày. Mình muốn nói, khi bạn cảm thấy rất muốn làm điều gì đó, rất muốn thử điều gì đó, thì hãy xắn tay áo “làm” ngay. Có một vài bí mật (cũng thuộc loại bật mí) về làm việc, mà ít người biết tới: 1. Đừng đợi có đủ kiến thức mới làm, vì kiến thức chỉ tới khi bạn làm. Làm một ngày thì có thêm một chút kiến thức. Làm gì mới thì bạn cũng đều bắt đầu bằng con số zero. Cùng lắm thì bạn hỏi tư vấn của vài người có kinh nghiệm, nhưng bạn vẫn có zero kinh nghiệm và kiến thức. Làm thì kinh nghiệm và kiến thức mới bắt đầu vô. Cũng như bạn ngồi đọc 1 ngàn cuốn sách dạy nấu ăn trong 10 năm thì bạn vẫn có zero kiến thức. Chỉ bắt đầu nấu rồi, kinh nghiệm mới là kiến thức của bạn. 2. Đừng đợi nóng máy, có hứng khởi, rồi mới làm. Xe bạn chưa nổ máy thì chẳng thể nóng máy được. Hãy bắt đầu làm, thì máy sẽ nóng máy, và hứng khởi sẽ tới. Cũng như tập thể dục buổi sáng sớm, nhiều khi muốn nằm ngủ luôn, không muốn dậy. Nhưng nếu bạn cố dậy và tập uể oải chừng hai phút, thì máy bạn sẽ nóng và bạn sẽ tập cả tiếng không muốn nghỉ. 3. Nên tập cho mình có thói quen “nói chắc nịch”, nghĩa là lời nói mình đã nói ra cho ai, hay cho chính mình, thì cũng là lời nói chắc chắn, ai cũng tin được, và mình cũng tin chính mình được. Có câu chuyện này mình kể cho các bạn, vì nó làm cho thấy rõ thói quen “thành thật và nghiêm chỉnh trong lời nói” rất quan trọng cho đời sống của chúng ta. 28 năm trước mình thành lập Vietnamese American Education Foundation (VAEF) để kêu gọi trí thức trẻ giúp phát triển Việt Nam, lúc đó đang gặp nhiều khó khăn vì chiến tranh và cấm vận sau chiến tranh. (VAEF dùng tiếng Anh, về sau chuyển thành VNForum, rồi VNBiz Forum, rồi làm khúc quanh lớn, chuyển sang tiếng Việt với Đọt Chuối Non và CVD. Đoạn từ VAEF đến khúc đầu của ĐCN, được giáo sư Kiều Linh Caroline Valverde của Đại học University of California (“UC”) – Davis, lúc đó là sinh viên thạc sĩ, ghi lại trong luận án tiến sĩ của Kiều Linh ở UC – Berkeley và sau thành cuốn sách Transnationalization Vietnam của Kiều Linh do Temple University phát hành). Mình có vài admins làm việc chặt chẽ với mình lúc mở VAEF (và ngày nay cũng vậy). Khoảng 20 năm sau, tức là khoảng 8 năm trước đây, mình gặp lại một cậu admin VAEF của mình ngày trước, cậu làm việc với mình chừng 4 năm thì ngưng. Một ngày đẹp trời, mình chạy xuống California chơi, ghé vào thăm cậu. Trong lúc nói chuyện cậu nói: “Em phục anh thật. Anh theo đuổi lo chuyện Việt Nam nhiều quá.” Mình nói: “Cả hàng nghìn người lo cho Việt Nam chứ, có gì đáng nói.” Cậu trả lời: “Đúng là có nhiều người, nhưng những người khác chỉ làm một vài năm rồi nghỉ. Hồi anh mới rủ em làm cùng anh, em cũng nghĩ là chỉ vài năm rồi nghỉ, đâu ngờ anh đi một mạch mấy chục năm tới bây giờ vẫn còn làm.” Mình chẳng biết nói sao, chỉ mỉm cười. Nhưng điều đó làm mình suy nghĩ. Đúng là hồi đó, và bây giờ cũng vậy, mình kêu gọi mọi người làm việc với mình chỉ bằng một câu: “Em muốn làm việc với anh lo giúp VN không?” Rồi chỉ cần câu trả lời “Yes” hay “No” là hết chuyện. Mình chẳng nói gì to tát, hay hứa hẹn, hay tuyên thệ gì hết. Nhưng mình đi một mạch tới nay là 28 năm rồi. Và nếu cậu em không nói ra điều này, mình cũng chẳng hề biết. Nhưng nhờ vậy mà mình hiểu ra là “Nếu ta thành thật và nghiêm chỉnh với chính ta và mọi người” thì ta chẳng phải nói gì nghiêm trọng và quan trọng cả. Chỉ nói “làm đi” là đủ để mình làm việc mấy chục năm liền như vận động viên marathon. Và nghĩ lại thì mình thấy đúng là như vậy. Hầu như những chuyện mình làm, mình đã nói ra một câu thì dù khó mấy, và dù mọi người đều nói là không được hay khó khăn hay blah blah đến thế nào, thì mình cũng làm cho xong. Chẳng ai dạy mình điều đó, có lẽ tính đó có từ hồi nhỏ xíu. Ngày nay, ít nhất là các bạn được mình chỉ lại điều này nhờ kinh nghiệm của mình. 4. Nói theo nhà Phật thì làm việc cẩn thận cần cù cũng là một phần lớn của “nghiệp duyên”, không chỉ là những chuyện của kiếp trước. Và “nghiệp duyên” do mình tạo ra lúc này có lẽ là thường mạnh hơn nghiệp duyên kiếp trước. Ví dụ: Kiếp trước bạn ăn no một buổi, chắc nghiệp duyên đó không còn lại bao nhiêu; nhưng hôm nay, nếu bạn ăn được no nê vui vẻ thoải mái được một buổi, biết đâu đó lại chẳng là điều nâng đỡ bạn trong lúc họp sau đó để lấy được hợp đồng 1 triệu đô. 5. Vì vậy, nhà Phật nói nghiệp duyên có thể thay đổi bằng nhiều công đức ta tạo lúc này. Nghiệp duyên không phải là một khối chết cứng không thay đổi. 6. Còn nói đến Chúa thì còn dễ hơn. Bố mẹ nào mà lại không động lòng nâng đỡ mấy đứa con siêng năng hiếu thảo? Nếu chúng ta bắt đầu làm việc, và làm việc nghiêm chỉnh, thì Trời có lẽ cũng chiều theo hướng ta, vì “Cậu/cô này làm việc siêng năng và nghiêm chỉnh vậy, thì dù thuở trước có lỡ tay giết người, lúc này mình cũng phải nâng đỡ chứ, lơ là sao được?” Cho nên, các bạn, “thành sự tại Thiên” cũng là do ta trước, do nghiệp duyên và Trời sau. Điều quan trọng là, nghiệp duyên và Trời không đứng yên như núi đá với những quyết định cũ, nhưng có thể do công đức ta tạo ra trong khi làm lúc này. Nếu ta “thành tâm” thì nghiệp duyên và Trời cũng nghiêng về phía “thành công” cho ta. Chúc các bạn luôn làm. Và thành. Mến, Hoành © copyright 2019 Trần Đình Hoành Permitted for non-commercial use www.dotchuoinon.com |
