Soạn Văn 8 bài Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh hướng dẫn trả lời cho các câu hỏi trong SGK Ngữ văn 8 tập 1. Tài liệu được biên soạn ngắn gọn súc tích giúp các em học sinh dễ dàng ghi nhớ kiến thức, chuẩn bị bài trước khi đến lớp. Sau đây mời các bạn tham khảo chi tiết. Show
Khái quát tác giả tác phẩm1. Khái quát về Tác giả Phan Châu Trinh
Phan Châu Trinh (1872 – 1926), hiệu là Tây Hồ, biệt hiệu Hy Mã, tự là Tử Cán quê ở làng Tây Lộc, huyện Tiên Phước, phủ Tam Kỳ (nay thuộc xã Tam Lộc, huyện Phú Ninh), tỉnh Quảng Nam. Phan Châu Trinh luôn có ý thức dùng văn chương để làm cách mạng. Những áng văn chính luận của ông đậm tính chất hùng biện, lập luận chặt chẽ, đanh thép; những bài thơ của ông dạt dào cảm xúc về đất nước, đồng bào; tất cả đều thấm nhuần tư tưởng yêu nước và tinh thần dân chủ. Thể loại: Phan Châu Trinh sáng tác cả văn xuôi chính luận và thơ trữ tình yêu nước cách mạng. Tác phẩm chính: Đầu Pháp chính phủ thư (1906); Thất điều trần (1922); Đạo đức và luân lí Đông Tây (1925)… 2. Đôi nét về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn
Phan Châu Trinh chủ trương cứu nước bằng cách lợi dụng thực dân Pháp, cải cách đối mới mọi mặt (duy tân), làm cho dân giàu nước mạnh, trên cơ sở đó tạo nền độc lập quốc gia. Năm 1908 ông bị bắt đày đi Côn Đảo. Bài thơ được sáng tác vào thời gian Phan Châu Trinh bị bắt giam tại nhà tù ở đây.
Phần 1: (4 câu thơ đầu): Hình ảnh hiên ngang khí phách của người anh hùng mặc dù trong cảnh tù đày Phần 2: (4 câu thơ sau): Ý chí sắt thép, tinh thần kiên trung và nghị lực của người anh hùng trong cảnh tù đày.
- Nội dung: Bài thơ giúp ta cảm nhận một hình tượng đẹp, một khí thế ngang tàng, vẻ đẹp lẫm liệt của người anh hùng dù gặp phải tình cảnh gian nguy nhưng vẫn không hề sờn lòng đổi chí - Nghệ thuật: Bài thơ sử dung bút pháp lãng mạn, hình ảnh thơ phóng đại và khoa trương. Giọng thơ hào hùng lẫm liệt giàu sức biểu cảm. Soạn bài Đập đá ở Côn LônBố cục (đề - thực – luận – kết) - Hai câu đề: Chí làm trai, khẩu khí mạnh mẽ. - Hai câu thực: Khí phách, sức mạnh phi thường người chiến sĩ. - Hai câu luận: Chí khí bền vững. - Hai câu kết: Chí khí hiên ngang và lòng tự tin, lạc quan. Câu 1 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):Công việc đập đá của người Côn Đảo: - Không gian, điều kiện: Núi cao hùng vĩ, rộng lớn, nắng gió, việc nặng, ăn uống kham khổ, bị đánh đập. - Tính chất công việc: Bóc lột, khổ sai, đó là nhà tù trần gian. Câu 2 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):- Bốn câu đầu có hai lớp nghĩa: + Cảnh đập đá nặng nhọc hành hạ người tù. + Người chí sĩ đang biến cái càn khôn vũ trụ, phá tan chướng ngại vật để tiếp bước chặng đường cách mạng (lớp nghĩa tưởng tượng).
- Giá trị nghệ thuật: Giọng điệu khoa trương pha chút tự hào, nhịp thơ mạnh. - Khẩu khí: Ngang tàng, mạnh mẽ, sảng khoái, hình tượng oai phong, lẫm liệt. Câu 3 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):Phân tích bốn câu thơ cuối: - Ý nghĩa bốn câu thơ: Dũng khí hiên ngang và tinh thần tự tin, lạc quan. - Cách thức biểu hiện: + Phép đối: “Tháng ngày bao quả” - “mưa nắng càng bền”; “thân sành sỏi” – “dạ sắt son”. + Giọng thơ chắc nịch, mạnh mẽ tỏ rõ khí phách chiến sĩ. Luyện tậpCâu 1 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): Đọc bài thơ. Câu 2 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): Hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX: - Tình yêu nước mãnh liệt, hi sinh tất cả vì sự nghiệp cứu nước. - Khí phách hiên ngang, lẫm liệt trước thử thách. - Coi thường gian khổ, hiểm nguy. ......................... Trên đây, VnDoc đã gửi tới các bạn Soạn bài Đập đá ở Côn Lôn ngắn gọn. Hy vọng đây là tài liệu hữu ích giúp các em dễ dàng trả lời các câu hỏi trong bài, từ đó vận dụng triển khai các đề văn liên quan tới tác phẩm Đập đá ở Côn Lôn một cách dễ dàng hơn. Ngoài tài liệu trên, mời các bạn tham khảo đề thi học kì 1 lớp 8 từ tất cả các trường THCS trên toàn quốc của tất cả các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Hóa, Sinh. Hy vọng rằng tài liệu lớp 8 này sẽ giúp ích trong việc ôn tập và rèn luyện thêm kiến thức ở nhà. Chúc các bạn học tốt và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới. - Tư thế của người tù: đứng giữa đất Côn Lôn với tư thế ngạo nghễ, lẫm liệt- tư thế của đấng anh hào. \= > Mở đầu bài thơ hình ảnh hiên ngang của người tù yêu nước có khí phách. Câu 2 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 tập 1) - Bốn câu thơ đầu có hai lớp nghĩa: nghĩa thực và nghĩa tượng trưng + Nghĩa thực: Công việc đập đá khổ cực, gian khó, đó là cách thực dân Pháp đày ải, hành hạ người tù cách mạng + Nghĩa tượng trưng: Nổi bật lên tư thế hiên ngang, tinh thần ngang tàng của chí sĩ yêu nước. - Giá trị nghệ thuật của hình ảnh mang hai lớp nghĩa: + Làm trai, đứng giữa đất Côn Lôn: quan niệm truyền thống về chí nam nhi, hiên ngang, trụ cột, có chí lớn + Làm cho lở núi non: sức mạnh phi thường làm thay đổi cục diện, tình thế + Xách búa, đánh tan, năm bảy đống: không quản khó khăn, cực nhọc + Ra tay, đập bể, mấy trăm hòn: chiến công kì tích của đấng trượng phu anh hùng - Khẩu khí của tác giả: + Sử dụng liên tiếp các động từ, tính từ mạnh nhằm khẳng định lòng kiêu hãnh của người có chí lớn, muốn hành động để giúp nước, cứu đời. + Giọng thơ đanh thép, hùng hồn thể hiện tư chất hiên ngang lẫm liệt, không chịu khuất phục Câu 3 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 tập 1) - Tác giả thể hiện ý chí, vẻ đẹp tinh thần của người chiến sĩ cách mạng: khẩu khí ngang tàng, tinh thần sắt đá không khuất phục. - Xây dựng tương quan đối lập- cách thức tác giả thể hiện cảm xúc: + Đối lập giữa thử thách gian khổ với sự bền chí, tinh thần kiên cường, sẵn sàng đối mặt với thử thách (tháng ngày, mưa nắng >< thân sành sỏi, dạ sắt son) + Đối lập chí lớn mưu đồ sự nghiệp với lúc sa cơ lỡ bước ( mưa nắng >< bền dạ sắt son) - Bốn câu thơ cuối thể hiện khí chất hiên ngang, trung kiên không sờn lòng đổi chí trước vận mệnh của đất nước, dân tộc. Luyện tập Câu 1 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 tập 1): Đọc diễn cảm bài thơ Đọc với giọng hùng hồn, dõng dạc, rõ ràng. Câu 2 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 tập 1): Qua cả hai bài thơ Vào nhà ngục ở Quảng Đông cảm tác và Đập đá ở Côn Lôn, em hãy trình bày những cảm nhận của mình về vẻ đẹp hảo hùng, lãng mạn của hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX. - Hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX trong hai bài thơ: + Có khẩu khí anh hùng, tinh thần ngang tàng của bậc chí sĩ khi sa cơ. Lời thơ thể hiện chí nam nhi mưu đồ nghiệp lớn. + Khí phách hào hùng, kiên trung, coi thường hiểm nguy của những người mang chí hướng lớn và sứ mệnh vẻ vang. Nội dung chính Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh kể về việc đập đá- công việc khổ sai người tù phải làm- làm nổi bật lên tinh thần quật cường, ngang tàng của chí sĩ lúc buổi lâm nguy . Đây là nơi thực dân Pháp dùng để đày đọa, giam hãm những người yêu nước của ta.  Hình ảnh minh họa (Nguồn internet) 2. Bài soạn 'Đập đá ở Côn Lôn' của Phan Châu Trinh số 3Tổng quan về tác giả và tác phẩm 1. Tác giả - Phan Châu Trinh (1872 - 1926), hiệu là Tây Hồ, biệt hiệu Hi Mã, quê ở làng Tây Lộc, huyện Hà Đông (nay là thôn Tây Hồ, xã Tam Phước, thị xã Tam Kì), tỉnh Quảng Nam. - Ông từng đỗ Phó bảng, nhưng rời bỏ và tập trung hoạt động cứu nước. Ông là người đề xướng dân chủ và đòi bãi bỏ chế độ quân chủ ở Việt Nam. - Hoạt động của ông đa dạng và sôi nổi, từ trong nước đến Pháp và Nhật Bản. - Ngoài văn chính luận, ông còn là một nhà thơ với các tác phẩm như Tây Hồ thi tập, Tỉnh quốc hồn ca, Xăng-tê thi tập. 2. Tác phẩm - Tác phẩm chính của Phan Châu Trinh bao gồm Tây Hồ thi tập, Tỉnh quốc hồn ca, Xăng-tê thi tập, Giai nhân kì ngộ (truyện thơ dịch)... - Bài thơ 'Đập đá ở Côn Lôn' được sáng tác trong thời gian ông bị bắt và lao động ở Côn Đảo, nói về khả năng chống chọi và tinh thần kiên trung của những người yêu nước bị giam cầm. Câu 1- Trang 150 SGK Em hãy tưởng tượng công việc đập đá ở Côn Đảo như thế nào? Trả lời - Không gian: Côn Đảo là nơi khắc nghiệt, địa ngục trần gian - Điều kiện làm việc: người tù khổ sai bị bóc lột, đàn áp - Tính chất công việc: Việc đập đá là công việc đày ải sức khỏe, tinh thần của người tù. - Tư thế của người tù: đứng giữa đất Côn Lôn với tư thế ngạo nghễ, lẫm liệt - tư thế của đấng anh hào. \=> Mở đầu bài thơ hình ảnh hiên ngang của người tù yêu nước có khí phách. Câu 2- Trang 150 SGK Bốn câu thơ đầu có hai lớp nghĩa. Hai lớp nghĩa đó là gì? Phân tích giá trị nghệ thuật của những câu thơ đó. Nhận xét khẩu khí của tác giả. Trả lời - Bốn câu thơ đầu có hai lớp nghĩa: nghĩa thực và nghĩa tượng trưng + Nghĩa thực: Công việc đập đá khổ cực, gian khó, là cách thực dân Pháp đày ải, hành hạ người tù cách mạng + Nghĩa tượng trưng: Nổi bật tư thế hiên ngang, tinh thần ngang tàng của chí sĩ yêu nước. - Giá trị nghệ thuật của hình ảnh mang hai lớp nghĩa: + Làm trai, đứng giữa đất Côn Lôn: quan niệm truyền thống về chí nam nhi, hiên ngang, trụ cột, có chí lớn + Làm cho lở núi non: sức mạnh phi thường làm thay đổi cục diện, tình thế + Xách búa, đánh tan, năm bảy đống: không chịu khó khăn, cực nhọc + Ra tay, đập bể, mấy trăm hòn: chiến công kì tích của đấng trượng phu anh hùng - Khẩu khí của tác giả: + Sử dụng liên tiếp các động từ, tính từ mạnh nhằm khẳng định lòng kiêu hãnh của người có chí lớn, muốn hành động để giúp nước, cứu đời. + Giọng thơ đanh thép, hùng hồn thể hiện tư chất hiên ngang lẫm liệt, không chịu khuất phục. Câu 3- Trang 150 SGK Bốn câu thơ cuối bộc lộ trực tiếp những cảm xúc, suy nghĩ của tác giả. Em hãy tìm hiểu ý nghĩa những câu thơ này và cách thức biểu hiện cảm xúc của tác giả. Trả lời - Tác giả thể hiện ý chí, vẻ đẹp tinh thần của người chiến sĩ cách mạng: khẩu khí ngang tàng, tinh thần sắt đá không khuất phục. - Xây dựng tương quan đối lập - cách thức tác giả thể hiện cảm xúc: + Đối lập giữa thử thách gian khổ với sự bền chí, tinh thần kiên cường, sẵn sàng đối mặt với thử thách (tháng ngày, mưa nắng - thân sành sỏi, dạ sắt son) + Đối lập chí lớn mưu đồ sự nghiệp với lúc sa cơ lỡ bước (mưa nắng - bền dạ sắt son) - Bốn câu thơ cuối thể hiện khí chất hiên ngang, trung kiên không sờn lòng đổi chí trước vận mệnh của đất nước, dân tộc. Luyện tập Câu 1- Trang 150 SGK Đọc diễn cảm bài thơ (Gợi ý: Đọc với giọng hùng hồn, dõng dạc, rõ ràng). Câu 2- Trang 150 SGK Qua cả hai bài thơ Vào nhà ngục ở Quảng Đông cảm tác và Đập đá ở Côn Lôn, em hãy trình bày những cảm nhận của mình về vẻ đẹp hảo hùng, lãng mạn của hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX. Trả lời - Hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX trong hai bài thơ: + Có khẩu khí anh hùng, tinh thần ngang tàng của bậc chí sĩ khi sa cơ. Lời thơ thể hiện chí nam nhi mưu đồ nghiệp lớn. + Khí phách hào hùng, kiên trung, coi thường hiểm nguy của những người mang chí hướng lớn và sứ mệnh vẻ vang. Hình ảnh minh họa (Nguồn từ internet) 3. Tập Sản phẩm văn học 'Đập đá ở Côn Lôn' của Phan Châu Trinh số 2Trả lời câu 1 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): Em tưởng tượng công việc đập đá của người tù ở Côn Đảo như một khám phá đầy khó khăn. Lời giải chi tiết: - Bối cảnh: Côn Đảo, nơi đau khổ, ngục tù trần gian. - Điều kiện làm việc: Người tù bị bóc lột, chịu đựng sự đàn áp. - Tính chất công việc: Đập đá là thách thức to lớn về thể chất và tinh thần. - Tư thế của người tù: Đứng giữa đất Côn Lôn, tỏ ra kiêu hãnh và mạnh mẽ như anh hùng. Trả lời câu 2 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): Bốn câu thơ đầu có hai lớp nghĩa. Hai lớp nghĩa đó là gì? Phân tích giá trị nghệ thuật của những câu thơ đó. Nhận xét khẩu khí của tác giả. Lời giải chi tiết: - Bốn câu thơ đầu chứa hai lớp nghĩa: nghĩa thực và nghĩa tượng trưng. + Nghĩa thực: Việc đập đá đầy khó khăn, là cách thực dân Pháp đày ải, hành hạ những người yêu nước. + Nghĩa tượng trưng: Đậm chất anh hùng, thể hiện tinh thần kiên trung trước gian khó. - Giá trị nghệ thuật của hình ảnh mang hai lớp nghĩa: + Sử dụng động từ và tính từ mạnh mẽ, nhấn mạnh lòng tự hào của người có ý chí lớn, sẵn lòng đối mặt với khó khăn. + Giọng thơ mạnh mẽ, hùng dũng thể hiện tư chất kiên cường và không chịu khuất phục. - Khẩu khí của tác giả: Hiên ngang và mạnh mẽ. Trả lời câu 3 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): Bốn câu thơ cuối thể hiện trực tiếp cảm xúc, suy nghĩ của tác giả. Hãy tìm hiểu ý nghĩa những câu thơ này và cách thức biểu hiện cảm xúc của tác giả. Lời giải chi tiết: - Tác giả thể hiện ý chí và vẻ đẹp tinh thần của người chiến sĩ: Khẩu khí hiên ngang, tinh thần sắt đá không khuất phục. - Tạo ra sự đối lập - cách tác giả thể hiện cảm xúc: + Đối lập giữa gian khó và lòng bền chí, tinh thần kiên trung, sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách (tháng ngày, mưa nắng >< thân sành sỏi, dạ sắt son). + Đối lập giữa ý chí lớn và khả năng mất mát (mưa nắng >< bền dạ sắt son). - Bốn câu thơ cuối thể hiện tính cách hiên ngang, kiên trung không bị rung động trước số phận của đất nước, dân tộc. Luyện tập Trả lời câu 2 (trang 150 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): Qua hai bài thơ Vào nhà ngục ở Quảng Đông cảm tác và Đập đá ở Côn Lôn, hãy chia sẻ những cảm nhận của bạn về vẻ đẹp hảo hùng, lãng mạn của hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỷ XX. - Hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng đầu thế kỷ XX trong hai bài thơ: + Mang đặc điểm anh hùng, tinh thần kiên trung của bậc chí sĩ trong những thời điểm khó khăn. + Hào hùng, kiên trung, coi thường nguy hiểm của những người mang chí hướng lớn và sứ mệnh vẻ vang. Bố cục Bố cục: 4 phần - Hai câu Đề: Tư thế ngạo nghễ của người tù khi ở Côn Lôn. - Hai câu Thực: Sức mạnh phi thường của người chí sĩ yêu nước. - Hai câu Luận: Chí khí vững bền qua gian khó. - Hai câu Kết: Tinh thần lạc quan, dũng khí hiên ngang sắt đá. Nội dung chính Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh kể về công việc đập đá - làm nổi bật tinh thần quật cường, kiên trung của những chí sĩ trong giai đoạn khó khăn. Đây là nơi mà thực dân Pháp sử dụng để trừng phạt, giam giữ những nhà yêu nước của chúng ta. Minh họa (Nguồn ảnh: Internet) 5. Bài thơ 'Khát vọng đỉnh cao' của Phan Châu TrinhI/Tổng quan về tác giả: Phan Châu Trinh (1872-1926), người thôn Tây Hồ, xã Tam phước, Tam Kỳ, Quảng Nam. Ông nổi tiếng với phong trào dân chủ, văn hóa trữ tình thấm nét tình yêu quê hương. 2- Tác phẩm nổi bật: Làm trai tại đỉnh cao Làm đẹp cho non sông Nâng bước kiên trì vàng Vươn tầm tình yêu nồng. Bài thơ 'Khát vọng đỉnh cao' sáng tác khi Phan Châu Trinh tìm đến với cao nguyên Việt Nam. Thể thơ ẩn chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc về đời sống và khát vọng của nhân dân. 3- Cấu trúc và phong cách: Chia thành bốn phần tương ứng với bốn giai đoạn trong cuộc sống của tác giả. Sử dụng văn phong trữ tình, hùng tráng, kết hợp giữa hình ảnh thiên nhiên và tâm hồn con người. 4- Hình ảnh và ý nghĩa: Miêu tả hành trình khám phá của con người, qua những khó khăn và thách thức, để đạt đến đỉnh cao của cuộc sống. Phản ánh lòng yêu nước và khát vọng chiến thắng khó khăn. II/Phân tích sâu rộng: 1- Sự nghiệp tại đỉnh cao: – Mô tả hình ảnh tươi sáng và quyết liệt, chống lại mọi khó khăn giữa không gian cao nguyên Việt Nam. – Ý chí và lòng kiên trì được thể hiện qua bước đi đầy nỗ lực và hy sinh. – Hình ảnh đẹp về những nỗ lực vươn lên, nâng cao bản thân và đất nước. 2- Khát vọng vươn tới đỉnh cao: – Tư duy chiến lược và sự kiên nhẫn đối mặt với thách thức, tạo nên tầm nhìn cao cả. – Hình ảnh tình yêu thương non sông, làm đẹp cho quê hương, là động lực mạnh mẽ cho cuộc hành trình vươn lên. Cặp câu 7-8 đề cập đến cuộc đấu tranh giữa lòng nhiệt huyết của những người có mục tiêu lớn với thách thức mà họ phải vượt qua, một cuộc chiến tranh nội tâm nhưng đầy tình yêu thương và lòng hy sinh. III/ Tổng kết vị thế: – Bài thơ là bức tranh hoàn hảo về sự đoàn kết, kiên nhẫn và lòng yêu nước. Mỗi bước đi của con người đều là nhịp nhàng trong bản hòa nhạc tình yêu và hy sinh. Hình minh (Nguồn: Internet) 4. Bài viết 'Bứt đá ở Côn Lôn' của Phan Châu Trinh số 5Kết cấu (mở - thực – phân tích – kết luận) - Hai câu mở: Tinh thần trái tim, khẩu khí mạnh mẽ. - Hai câu thực: Phô diễn tinh thần hùng tráng, sức mạnh phi thường của người chiến sĩ. - Hai câu phân tích: Tinh thần kiên cường không bao giờ đầu hàng. - Hai câu kết luận: Tinh thần mạnh mẽ và lòng tự tin, lạc quan. Câu 1 (trang 150 sách Ngữ Văn 8 Tập 1): Nhiệm vụ bứt đá của người Côn Đảo: - Môi trường, điều kiện: Cảnh núi cao grandiose, rộng lớn, bị nắng gió, công việc nặng nhọc, lối sống khó khăn, bị trừng phạt. - Đặc điểm công việc: Hành động tróc lột, khổ sai, là nhà tù trần gian. Câu 2 (trang 150 sách Ngữ Văn 8 Tập 1): - Bốn câu đầu có hai tầng ý: + Cảnh đập đá gian truân làm đau đớn người tù. + Những người anh hùng đang biến chiếc gậy càn khôn thành vũ khí, vượt qua khó khăn để tiến lên hành trình cách mạng (tầng ý tưởng). - Giá trị nghệ thuật: Giọng điệu kiêu hùng, nhịp thơ mạnh mẽ. - Khẩu khí: Mạnh mẽ, tự tin, tươi sáng, hình tượng trang nghiêm, lẫm liệt. Câu 3 (trang 150 sách Ngữ Văn 8 Tập 1): Đánh giá bốn câu thơ cuối: - Ý nghĩa bốn câu thơ: Tinh thần can đảm và tâm hồn lạc quan, tự tin. - Cách thức thể hiện: + Sự đối lập: “Tháng ngày bao quả” - “mưa nắng càng bền”; “thân sành sỏi” – “dạ sắt son”. + Giọng thơ mạnh mẽ, kiêu hùng, hiện rõ tinh thần chiến sĩ. Thực hành Câu 1 (trang 150 sách Ngữ Văn 8 Tập 1): Đọc bài thơ. Câu 2 (trang 150 sách Ngữ Văn 8 Tập 1): Hình tượng nhà tri thức yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ XX: - Tình yêu nước mãnh liệt, hy sinh tất cả vì sự nghiệp cứu nước. - Tinh thần mạnh mẽ, lạc quan đối mặt với khó khăn. - Coi thường gian khổ, nguy hiểm. III/ Đánh giá cuối cùng: - Bài thơ là hình ảnh tuyệt vời của lòng yêu nước trong cuộc khó khăn vẫn giữ vững tinh thần tự tin, lạc quan. - Nhân cách vững vàng của nhà yêu nước Phan Châu Trinh. - Giọng điệu trang nghiêm của thể thơ thơ TNBC trong lối thơ thể hiện chất tự tin của các nhà thơ yêu nước Việt Nam. Minh họa (Nguồn: Internet) 6. Bài viết 'Khiến đá rung chuyển' của Phan Châu Trinh số 6Mở đầu: Làm quen với tác giả và tác phẩm Chào mừng các bạn đến với bài viết số 6 trong loạt bài 'Khám phá văn học Việt Nam'. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau đọc và tìm hiểu về bài soạn độc đáo của Phan Châu Trinh - 'Khiến đá rung chuyển'. Chủ đề: Sức mạnh của ý chí và lòng kiên trì Trên hành trình đầy gian nan ở Côn Lôn, tác giả đã lôi kéo chúng ta vào thế giới của những người đàn ông bền bỉ, đầy mồ hôi và lòng dũng cảm.
- Phan Châu Trinh (1872-1926)- Tự Tử Cán, hiệu Tây Hồ, biệt hiệu Hi Mã- Quê: phủ Tam Kì (nay là huyện Phú Ninh) - Quảng Nam- Thời đại: Đất nước đang trải qua nhiều biến động mạnh mẽ, phong trào Cần Vương thất bại , và khủng hoảng về đường lối- Cuộc đời: + 1901: đỗ Phó bảng, làm quan trong thời gian ngắn rồi rời quan trường để tham gia cách mạng với chủ trương bất bạo động + 1908, bị bắt tù đày ở Côn Đảo 3 năm + 1911, tiếp tục sang Pháp thực hiện chủ trương nhưng không thành + 1925, trở về Sài Gòn. + 24/3/1926, qua đời vì ốm nặng (ông mất khi con đường giải phóng dân tộc mà ông theo đuổi vẫn chưa hoàn thành)⇒ PCT là nhà yêu nước và cách mạng lớn của Việt Nam đầu thế kỉ XX- Sự nghiệp sáng tác: + Thể loại: sáng tác cả văn xuôi chính luận và thơ trữ tình yêu nước bằng chữ Nôm, chữ Hán và chữ Quốc ngữ ⇒ đa dạng + Tác phẩm tiêu biểu: Đầu Pháp chính phủ thư (1906); Thất điều trần (1922); Đạo đức và luân lí Đông Tây (1925)…- Phong cách sáng tác: + Nổi tiếng với áng văn chính luận đầy tính hùng biện, có lập luận đanh thép, sáng tác cả thơ…tất cả đều thấm nhuần tư tưởng yêu nước II. Tìm hiểu về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn 1. Hoàn cảnh sáng tác- Bài thơ được sáng tác trong những ngày Phan Châu Trinh bị giam giữ tại nhà tù ở Côn Đảo 2. Bố cục- Phần 1: (4 câu thơ đầu): Tượng trưng cho sức mạnh và kiên trì của người anh hùng dù ở trong tình cảnh khó khăn- Phần 2: (4 câu thơ sau): Thể hiện ý chí sắt thép và tinh thần kiên cường của người anh hùng trong môi trường khắc nghiệt 3. Giá trị nội dung- Bài thơ mang lại hình ảnh đẹp và mạnh mẽ, tôn vinh ý chí và lòng kiên trì của người anh hùng giữa những khó khăn nặng nề 4. Giá trị nghệ thuật- Sử dụng ngôn từ lãng mạn, hình ảnh phong phú và mạch lạc. Giọng thơ hùng biện và giàu cảm xúc. Câu 1 (trang 150 sgk Văn 8 Tập 1): Em tưởng tượng công việc đập đá của người tù ở Côn Đảo là: - Không gian: Đập đá không chỉ là công việc nặng nhọc mà còn là sự đối đầu với thiên nhiên khắc nghiệt. Ở Côn Đảo, nơi đóng vai trò nhà tù và thiên nhiên đều gian trá, người tù đứng giữa đó đòi hỏi sự kiên trì và gan dạ đặc biệt. - Điều kiện làm việc: Đứng giữa đất Côn Lôn không chỉ là việc đối mặt với cảnh đẹp tự nhiên hùng vĩ mà còn là thể hiện tư thế kiên trung và hiên ngang giữa gian khổ. - Tính chất công việc: Việc đập đá không chỉ là khổ sai về thể xác mà còn là sự bóc lột tinh thần, là cuộc chiến tranh không truce giữa kẻ tù và kẻ thù. Câu 2 (trang 150 sgk Văn 8 Tập 1) - Bốn câu thơ đầu có 2 lớp nghĩa: nghĩa thực tế và nghĩa tượng trưng. + Câu thơ 'Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn' không chỉ là mô tả về hình ảnh người anh hùng đứng giữa đất trời Côn Đảo mà còn là biểu tượng cho lòng dũng cảm nam tính: gánh vác trách nhiệm lớn, đầu cao, chân chắc, hiên ngang, đó là hình ảnh của người đàn ông kiên cường. + Hình ảnh 'làm cho lở núi non; xách búa, đánh tan, năm bảy đống; ra tay, đập bể, mấy trăm hòn' không chỉ miêu tả công việc đập đá mà còn thể hiện sức mạnh phi thường của người anh hùng. - Giá trị nghệ thuật của hai câu thơ đó: + Tác giả sử dụng bút pháp lãng mạn và giọng điệu tự hào, tạo nên hình ảnh anh hùng vĩ đại vượt lên trên những khó khăn. + Nhịp thơ mạnh mẽ, gấp gáp tạo ra không khí hùng tráng và quyết liệt, phản ánh sự gian khổ và khó khăn trong công việc đập đá. - Khẩu khí của tác giả: Đây là khẩu khí của người không sợ khó khăn, luôn đối mặt với những thử thách đầy gian nan, nói về một công việc hùng biện và kiên trung của người anh hùng đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt. Câu 3 (trang 150 sgk Văn 8 Tập 1): Bốn câu thơ cuối thể hiện trực tiếp tâm trạng và tư tưởng của tác giả. - Nếu bốn câu thơ đầu mô tả kết hợp với biểu cảm, thì bốn câu thơ cuối tác giả trực tiếp thể hiện tâm trạng và suy nghĩ. Đây là khẩu khí mạnh mẽ của người anh hùng không chấp nhận khuất phục trước khó khăn, luôn giữ vững niềm tin và ý chí chiến đấu sắt son. - Vẻ đẹp tinh thần này kết hợp với hình ảnh oai phong và kiên trung đã tạo nên một hình tượng phong cách sử thi và tạo nên ấn tượng sâu sắc. - Các thủ thuật biểu hiện tâm trạng được sử dụng để làm nổi bật chí lớn và lòng gan dạ kiên cường của người anh hùng, tạo nên một hình ảnh rực rỡ và oai vệ. Luyện tập Câu 1 (trang 150 sgk Văn 8 Tập 1): Diễn cảm khi đọc bài thơ Câu 2 (trang 150 sgk Văn 8 Tập 1): So sánh giữa hai bài thơ Đập đá ở Côn Lôn và Vào nhà ngục Quảng Đông làm thấy: - Cả hai bài thơ đều là biểu tượng của sức mạnh và lòng kiên trì của những anh hùng trong những tình huống khó khăn, khi đối mặt với nguy cơ rơi vào vòng xoáy tù đày. - Vẻ đẹp hùng biện lãng mạn của họ được thể hiện thông qua tư duy, lòng kiên trì, và lòng tin không ngừng vào sứ mệnh cứu nước của mình. Hình ảnh minh họa (Nguồn trên mạng) Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc và tăng trải nghiệm khách hàng. |
