Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là quan hệ hai chiều, qua lại và tác động lẫn nhau, trong đó vật chất quyết định ý thức, song ý thức thì không hoàn toàn thụ động mà tác động trở lại thực tiễn thông qua những hoạt động nhận thức của con người. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức chính là mối quan hệ biện chứng. Show
Vật chất là gì?Vật chất là một khái niệm thuộc phạm trù triết học dùng để chỉ những thực tại khách quan mà con người có thể thấy được, cảm nhận, sờ thấy. Đó là những hiện hữu trong cuộc sống xung quanh chúng ta, có thể chụp lại, phản ánh, nó cho ta cảm giác. Vật chất có hai nội dung chính như sau:
Ý thức là gì?Ý thức được biết đến là sự phản ánh thế giới khách quan lên trí óc của con người với việc lấy các hoạt động thực tiễn làm cơ sở. Ý thức cũng là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Ý thức chính là cảm nhận và suy nghĩ, tư duy của bộ óc con người sau khi nhìn thấy thực tiễn hay sự vật hiện tượng nào đó. Có người ý thức đúng hoặc sai, trừu tượng hoặc chân thực, đó là vấn đề cảm quan của từng người. Ý thức có những nội dung chính như sau:
Mối quan hệ giữa vật chất và ý thứcChủ nghĩa Duy tâm vốn cho rằng ý thức là cái có trước và vật chất là cái có sau, và Ý thức là cái quyết định Vật chất. Tuy nhiên, với chủ nghĩa Duy vật siêu hình lại cho rằng Vật chất có trước, ý thức có sau, chính Vật chất sinh ra ý thức và quyết định ý thức. Chủ nghĩa duy vật biện chứng nhấn mạnh vật chất là cái có trước và quyết định ý thức.
Bản chất mối liên hệ giữa vật chất và ý thứcMối quan hệ giữa vật chất và ý thức mật thiết qua lại với nhau. Trong mối quan hệ này thì vật chất có trước và ý thức sẽ phản ánh lại sau, vật chất là nguồn gốc của mọi vấn đề nhận thức. Còn ý thức nhận định thể nào lại không hoàn toàn do vật chất, sau đó từ ý thức con người sẽ có tác động trở lại với vật chất qua hành động của người. “Vật chất quyết định ý thức” hay “ý thức quyết định vật chất” – đây vẫn là tranh cãi chưa đi đến hồi kết bởi quan niệm của từng người. Đây cũng là cuộc tranh luận bất phân kết quả giữa Triết học duy vật và Triết học Duy tâm. Nhà khoa học Albert Einstein từng cho rằng “Quan niệm chung thực thể chỉ là hàng loạt những định kiến đã được nhồi nhét vào đầu óc bạn từ trước khi bạn đủ 18 tuổi”. Vậy ý thức phải chăng cũng là vật chất? Phải chăng là bởi ý thức cũng là vật chất. Theo nhiều nghiên cứu đã chỉ rõ, ý thức thực sự tác động đến vật chất. Vật chất quyết định ý thứcRõ ràng rằng vật chất có trước, hiện hữu trong thực tiễn mà con người có thể nhìn thấy, sau đó bộ não con người sinh ra ý thức. Ý thức chính là chức năng hoạt động của bộ não nhưng ở mỗi người thì nó lại khác nhau. Ý thức chính là sự phản ánh thế giới vật chất xung quanh vào trí não của con người. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức liên hệ thực tiễn rất cần thiết. Ý thức tác động trở lại vật chấtBạn biết đấy sau khi nhìn thấy, cảm nhận, tương tác với vật chất sinh ra nhận thức thì chủ thể có thể điều khiển mình hoạt động, làm những công việc tác động trở lại thứ vật chất đó. khiến cho thứ đó có thể thay đổi khác với hình dạng và công dụng ban đầu. Ý thức con người tác động theo chiều hướng thúc đẩy hoặc kìm hãm vật chất theo ý của mình. Sự tác động của ý thức nhất định phải thông qua hoạt động của con người cụ thể qua các hành động như cầm nắm, di chuyển, hay can thiệp vào vật chất. Tuy nhiên sự tác động này dù có ở mức độ nào thì nó vẫn phải dựa trên sự phản ánh qua bộ não của chủ thể. Biểu hiện cụ thể mối quan hệ giữa vật chất và ý thức tồn tại ở các mối quan hệ trên thực tế trong xã hội. Chúng tác động qua lại lẫn nhau và cùng nhau tồn tại bền vững, là cơ sở để nhận xét các mối quan hệ. Bao gồm đánh giá nhận thức của từng chủ thể, điều kiện khách quan,… Ví dụ mối quan hệ giữa vật chất và ý thức: Trong ca dao tục ngữ “có thực mới vực được đạo” có nghĩa là vật chất có quyết định nhiều tới ý thức của con người. Bộ não con người sẽ phản ánh những hiện thực của cuộc sống một cách cụ thể. Từ mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, con người sẽ biết những hành động, cư xử đúng mực. Ví dụ mối quan hệ giữa vật chất và ý thứcGiáo dục chính trị và tư tưởng gắn liền với khuyến khích lợi ích vật chất, như khi đạt danh hiệu thi đua, được phần thưởng. Trong một thời kỳ đề ra vấn đề công hữu thì việc xây dựng quan hệ sản xuất không dựa trên lực lượng sản xuất. Ý nghĩa phương pháp luận giữa vật chất và ý thứcBởi vật chất quyết định ý thức, vì thế mọi chủ trương hoạt động nhận thức của con người đều cần xuất phát từ sự khách quan của hiện thực, đồng thời hoạt động tuân theo quy luật khách quan. Chính bởi vậy mà con người cần có quan điểm khách quan trong các hoạt động thực tế. Lê Nin cho rằng “Giữa vật chất và ý thức vốn chỉ có đối lập tuyệt đối trong phạm vi nhận thức luận, ngoài lĩnh vực đó ra thì sự phân biệt chỉ là tương đối” Tại sao mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là vấn đề cơ bản của triết học?Có nhiều đặt ra câu hỏi tại sao lại nói mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là cơ bản của triết học. Từ xa xưa các chuyên gia đã dày công nghiên cứu những thứ sinh ra và tồn tại trong thực tế cuộc sống. Phạm trù này được nghiên cứu và phân tích dưới nhiều quan điểm khác nhau, đôi khi các triết gia cũng có các cuộc tranh luận nho nhỏ. Giữa chủ nghĩa duy vật và duy tâm có những quan điểm quá khác nhau, cho tới nay thì con người vẫn vận dụng cả 2 khái niệm này. Vật chất là phạm trù rất rộng có muôn hình vạn trạng hiện hữu trong cuộc sống. Nhiều mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trong đời sống xã hội. Bạn có thể thấy nó trong công việc, đời sống sinh hoạt, xung quanh. Vốn dĩ vật chất tồn tại không phụ thuộc vào yếu tố khác nhau cảm giác, nhận thức con người có sau chỉ là phản ánh lại thứ có sẵn đó. Nhưng ý thức con người lại quan trọng vì con người là chủ thể quyết định rất nhiều việc và câu chuyện. Vật chất và ý thức luôn là chủ đều cho các triết gia nghiên cứu. Thế giới vật chất phong phú luôn vận động không ngừng, việc chủ thể cảm nhận hay lựa chọn tác động hay không là vấn đề chủ quan. Điều tuyệt vời đó là ý thức của con người là vô tận, có những người vô cùng thông minh, họ tiếp nhận thông tin và cải biến, thay đổi nó trên cơ sở thứ đã có. Tác động một cách tích cực vào vật chất khiến nó trở nên có ích hơn và có thể phục vụ tốt cho cuộc sống nhân loại. Chúng ta phải biết cảm ơn sự nỗ lực, công sức và cả hy sinh của các triết gia khi họ tìm tòi ra những điều mới mẻ xung quanh tồn tại dưới dạng vật chất. Từ đó hạn chế rủi ro, giúp con người có thể điều khiển, vận dụng được những thứ vật chất có thực. Vận dụng mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trong thực tiễn cuộc sốngHiện nay con người hiểu rõ và tiếp thu được những nghiên cứu và kết luận từ phân tích của nhà khoa học, triết gia vào thực tiễn cuộc sống. Sau đó vận dụng mối liên hệ giữa vật chất và ý thức. Nó là cơ sở để con người tác động trở lại với thực tại vật chất qua các nhận thức cụ thể. Có những thứ hiện hữu trong cuộc sống thực tại mà cần có sự cải tạo của con người thì mới có ích để sử dụng cho nhiều việc. Từ sự xuất hiện sẵn có của vật chất trong thế giới này, con người nhận thức đúng, thậm chí sáng tạo thay đổi và tác động trở lại. Khiến cho vật chất đó sản sinh ra nhiều những đồ vật, món đồ, sinh vật, thực vật,…đa dạng hơn nữa. Hoặc nếu chủ thể nhận thức đó là thứ có hại thì sẽ tìm cách kìm hãm sự phát triển và loại bỏ nó khỏi thế giới con người. Bởi vậy mới nói chúng ta cần khuyến khích các nhà khoa học tìm tòi, khám phá thế giới vật chất, mối quan hệ giữa vật chất và ý thức và lý giải chúng thật chính xác. Từ đó bảo vệ và góp phần phát triển cuộc sống con người tốt và hiện đại hơn. Người đăng: hoy Time: 2020-09-30 10:08:49Triết học từ lâu đã là một trong những nỗi ám ảnh của rất nhiều sinh viên, học viên cao học... vì nó rất khó để hiểu. Trong đó việc giải quyết các vấn đề cơ bản của triết học học chính là yêu cầu hàng đầu của việc tìm hiểu triết học nói chung hay một học thuyết triết học nói riêng. Nếu bạn đang còn "mơ hồ" với các câu hỏi như: vấn đề cơ bản của triết học là gì? Có mấy vấn đề cơ bản của triết học? Vấn đề cơ bản của triết học có mấy mặt?... Đừng lo lắng, tất cả câu hỏi của bạn sẽ được Luận Văn 2S giải đáp trong bài viết dưới đây. Cùng tham khảo nhé! Vấn đề cơ bản của triết học là gì?Khái niệm về vấn đề cơ bản của triết họcVấn đề cơ bản của triết học là những vấn đề xung quanh mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại, giữa vật chất và ý thức. Lý do nó là vấn đề cơ bản vì việc giải quyết nó sẽ quyết định được cơ sở, tiền đề để giải quyết những vấn đề của triết học khác. Điều này đã được chứng minh rất rõ ràng trong lịch sử phát triển lâu dài và phức tạp của triết học. Vấn đề cơ bản của triết học có mấy mặt?Vấn đề cơ bản của triết học bao gồm hai mặt, cụ thể:
Ta có thể giải quyết mặt thứ nhất trong vấn đề cơ bản của triết học dựa trên 3 cách sau:
Hai cách giải quyết đầu tiên tuy có đối lập nhau về nội dung, tuy nhiên điểm chung của hai cách giải quyết này đều thừa nhận một trong hai nguyên thể (ý thức hoặc vật chất) là nguồn gốc của thế giới. Cách giải quyết một và hai thuộc về triết học nhất nguyên. Triết học nhất nguyên bao gồm hai trường phái: trường phái triết học nhất nguyên duy vật và trường phái triết học nhất nguyên duy tâm. Cách thứ ba thừa nhận ý thức và vật chất tồn tại độc lập với nhau, cả hai nguyên thể (ý thức và vật chất) đều là nguồn gốc của thế giới. Cách giải thích này thuộc về triết học nhị nguyên.
Đại đa số các nhà triết học theo chủ nghĩa duy tâm cũng như duy vật đều cho rằng con người có khả năng nhận thức được thế giới. Tuy nhiên: Các nhà triết học duy vật cho rằng, con người có khả năng nhận thức thế giới. Song do vật chất có trước, ý thức có sau, vật chất quyết định đến ý thức nên sự nhận thức đó là sự phản ánh thế giới vật chất vào óc con người. Một số nhà triết học duy tâm cũng thừa nhận con người có khả năng nhận thức thế giới, nhưng sự nhận thức đó là sự tự nhận thức của tinh thần, tư duy. Một số nhà triết học duy tâm khác theo “Bất khả tri luận” lại phủ nhận khả năng nhận thức thế giới của con người. Tại sao đó là vấn đề cơ bản của triết học?Lịch sử đấu tranh triết học là lịch sử đấu tranh giữa chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa duy vật. Có thể nói, chính các vấn đề cơ bản của triết học được xem là “chuẩn mực” để phân biệt giữa hai chủ nghĩa triết học này. Trên thực tế, các hiện tượng mà chúng ta vẫn thường gặp trong cuộc sống chỉ gói gọn trong hai loại: hiện tượng vật chất (tồn tại bên ngoài ý thức chúng ta) hoặc hiện tượng tinh thần (tồn tại bên trong chúng ta). Các học thuyết triết học rất đa dạng, song cũng đều phải trả lời các câu hỏi vật chất và ý thức cái nào có trước, cái nào có sau cái nào quyết định cái nào? vật chất và ý thức có quan hệ với nhau như thế nào? và lấy đó là điểm xuất phát lý luận. Câu trả lời cho các câu hỏi này có ảnh hưởng trực tiếp tới những vấn đề khác của triết học. Do đó vấn đề quan hệ giữa tư duy và tồn tại hay giữa ý thức và vật chất được coi là vấn đề cơ bản của triết học. Có thể bạn quan tâm: → Triết học là gì? Nguồn gốc và vai trò của triết học → 499 bài tiểu luận triết học hay nhất 2020 Trình bày vấn đề cơ bản của triết họcChủ nghĩa duy tâm lý luận về "vấn đề cơ bản của triết học"Chủ nghĩa duy tâm chính là trường phái triết học xuất phát từ quan điểm bản chất của thế giới chính là ý thức. Ý thức là tính thứ nhất còn vật chất là tính thứ hai, ý thức sẽ quyết định vật chất. Chúng có nguồn gốc nhận thức và nguồn gốc xã hội, sự xem xét phiến diện, tuyệt đối hóa một mặt, một đặc tính nào đó ở trong quá trình nhận thức. Đồng thời nó cũng gắn liền với lợi ích của giai cấp, tầng lớp áp bức bóc lột nhân dân lao động. Ở mặt khác thì chủ nghĩa duy tâm và tôn giáo cùng có mối quan hệ khá mật thiết với nhau để cùng tồn tại và phát triển. Chủ nghĩa duy tâm tồn tại 02 hình thức cơ bản là duy tâm chủ quan và duy tâm khách quan. Với chủ nghĩa duy tâm chủ quan thừa nhận tính thứ nhất của ý thức con người, khẳng định mọi sự vật hay hiện tượng chỉ là phức hợp của cảm giác cá nhân mà thôi. Đại biểu là Gioócgiơ Béccli - nhà triết học duy tâm chủ quan, vị linh mục người Anh. Trong triết học của ông có chứa khá nhiều những tư tường huyền bí, đối lập với chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa vô thần Theo đó ông dựa vào quan điểm của những nhà duy danh luận thời trung cổ để khẳng định vật chất không thể tồn tại khách quan mà chỉ tồn tại ở những vật thể riêng rẽ, cụ thể. Còn với triết học của Béccli, ông đưa ra một mệnh đề triết học nổi tiếng “vật thể trong thế giới quanh ta chính là sự phức hợp của các cảm giác”. Cụ thể cái bàn không phải là một vật thể hữu hình mà đó chính là do mắt ta nhìn thấy nó có màu sắc, hình khối...
Chủ nghĩa duy vật lý luận về "vấn đề cơ bản của triết học"Hoàn toàn trái ngược với chủ nghĩa duy tâm thì chủ nghĩa duy vật lại là trường phái triết học xuất phát từ quan điểm bản chất của thế giới chính là vật chất. Vật chất là tính thứ nhất và ý thức là tính thứ hai, vật chất có trước và quyết định ý thức. Chúng có nguồn gốc từ sự phát triển của khoa học và thực tiễn, thường gắn liền với lợi ích của giai cấp cũng như các lực lượng tiến bộ ở trong lịch sử. Bên cạnh đó thì nó cũng là quá trình đúc kết những gì khái quát nhất để phản ánh được những thành tựu và con người đạt được trong các giai đoạn lịch sử khác nhau. Có thể nói chủ nghĩa duy vật là một hình thức của sự thực hữu luận với quan niệm rằng thứ duy nhất được coi là tồn tại chính là vật chất. Mọi sự vật đều có cấu tạo từ vật chất và mọi hiện tượng đều là kết quả của những tương tác vật chất. Từ khi ra đời cho đến nay thì chủ nghĩa duy vật đã trải qua 03 giai đoạn chính là chủ nghĩa duy vật chất phác, chủ nghĩa duy vật siêu hình và chủ nghĩa duy vật biện chứng. Trong đó chủ nghĩa duy vật chất phác ra đời từ thời cổ đại ở Ấn Độ, Trung Quốc và Hy Lạp. Hình thức thứ hai thì thể hiện khá rõ ở các nhà triết học từ thế kỷ XV - XVIII. Tuy nó có tính chất thừa kế những quan điểm của chủ nghĩa duy vật chất phác nhưng nó là có sự phát triển nhiều hơn thời kỳ này đạt được nhiều thành tựu đáng khâm phục. Mãi cho đến năm 40 của thế kỷ XIX thì chủ nghĩa duy vật biện chứng mới ra đời và C.Mác và Ăngghen chính là những người xây dựng và Lênin là người hoàn thiện và bổ sung.
Vai trò của triết học đối với đời sống xã hộiVai trò của triết học ở trong đời sống xã hội sẽ được thể hiện qua các chức năng của triết học. Cụ thể triết học có rất nhiều chức năng khác nhau, nhưng quan trọng nhất vẫn là chức năng thế giới quan và phương pháp luận. Chức năng thế giới quanThế giới quan đóng một vai trò quan trọng đối với đời sống của mỗi con người, mỗi giai cấp hay mỗi cộng đồng. Chúng giúp cho con người nhận thức được đúng nhất bản chất của mỗi sự vật, sự việc. Và đặc biệt các hoạt động của con người thường bị chi phối bởi một thế giới quan nhất định nào đó. Khi được thế giới quan khoa học hướng dẫn cụ thể, con người sẽ luôn xác định được đúng mối quan hệ giữa họ với đối tượng. Từ cơ sở đó mà họ có thể nhận thức được đúng quy luật vận động của đối tượng, giúp xác định rõ phương hướng, mục tiêu và cách thức hoạt động của mỗi con người. Ngược lại nếu như một thế giới quan không khoa học hướng dẫn thì con người đương nhiên cũng sẽ không xác định được đúng mục tiêu mình mong muốn là gì? Phương hướng hay cách thức hoạt động ra sao? Từ đó khiến cho các hoạt động sẽ không đạt được kết quả như mong muốn. Chức năng phương pháp luậnPhương pháp luận chính là một hệ thống những quy tắc được đúc rút ra từ quy luật của thế giới khách quan. Đây cũng là một cơ sở vô cùng quan trọng cho phương pháp nghiên cứu khoa học. Bên cạnh đó việc hoàn thiện phương pháp luận còn giúp cho các nhà khoa học nghiên cứu, tìm ra những cách tiếp cận mới để xác định được đúng phương hướng. Giúp nâng cấp và cải cách cho thế giới. Hiện nay phương pháp luận được chia ra thành 03 bậc chính đó là:
Trên đây là một vài chia sẻ xoay quanh những vấn đề cơ bản của triết học mà chúng tôi muốn chia sẻ đến với bạn đọc. Hy vọng rằng với những thông tin này đã giúp bạn phần nào hiểu hơn về triết học nói chung và những vấn đề cơ bản của triết học nói riêng để hoàn thành bài tập, bài tiểu luận Triết học một cách hiệu quả nhất. Xin trân trọng cảm ơn! |
