Nghe đến “u phổi”, nhiều người liên tưởng ngay tới ung thư phổi – căn bệnh gây tử vong thứ hai trên thế giới chỉ sau bệnh tim mạch. Nhưng so với u ác tính, các khối u phổi lành tính nếu được phát hiện sớm, điều trị kịp thời, có thể nâng cao chất lượng sống. Khối u là sự tích tụ bất thường của mô khi các tế bào phân chia quá nhanh hoặc không chết đi như bình thường. Khối u phổi xuất hiện ở mô phổi hoặc trong đường hô hấp dẫn đến phổi. Các khối u phổi có thể là ác tính (ung thư) hoặc lành tính (không phải ung thư). (1) U phổi lành tính (tiếng Anh là Benign Lung Tumors) là thuật ngữ ám chỉ khối u ở phổi, phát triển ”lành tính”, không lây lan sang các bộ phận khác trên cơ thể, tăng trưởng chậm và thường không gây nguy hiểm chết người. Khối u lành tính ở phổi này cũng xuất phát từ sự biến đổi cấu trúc ở phổi, nhưng theo hướng ít nguy hiểm. Nốt phổi là một “điểm trên phổi”, dễ dàng nhìn thấy trên phim chụp X-quang hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT). Nốt phổi có thể đứng một mình đơn độc hoặc nhiều nốt sát nhau. (2) Nốt phổi của bạn có nhiều khả năng là lành tính nếu:
Trong khi đó, khối u phổi là những nốt phổi có đường kính từ 3cm trở lên. Nó được xem là “u phổi lành” khi các tế bào trong khối u là tế bào bình thường. Đồng thời, khối u phát triển chậm, không chèn ép các mô lân cận hoặc lan rộng đến các khu vực khác của cơ thể (di căn). Giáo sư Ngô Quý Châu cho biết, các bác sĩ phân biệt khối u lành tính và ác tính dựa trên các đặc điểm sau:
Các loại khối u và nốt lành tính ở phổi bao gồm: (3)
So với Hamartomas và u tuyến phế quản, u nhú là loại u lành ít phổ biến hơn. Chúng phát triển trong các ống phế quản, nhô ra khỏi bề mặt nơi chúng bám vào. Papillomas được chia thành 3 loại:
Các khối u phổi tính lành thường không gây ra triệu chứng rõ rệt. Điều này lý giải tại sao chúng chỉ được phát hiện một cách tình cờ khi chụp X-quang phổi hoặc chụp CT. Trong một số trường hợp, bệnh nhân u phổi có thể có các biểu hiện như:
Khi đó, người bệnh cần đến gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán chính xác bệnh và có hướng can thiệp đúng cách. Cho đến nay, các bác sĩ vẫn CHƯA XÁC ĐỊNH được nguyên nhân chính xác dẫn tới việc hình thành các nốt phổi và u lành tính. Nhìn chung, chúng thường là kết quả của những vấn đề như:
Theo GS.TS.BS Ngô Quý Châu, để chẩn đoán một nốt phổi hay khối lành tính, ngoài việc xem xét bệnh sử và khám sức khỏe tổng quát cho bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang nhiều lần (4). Nếu nốt phổi giữ nguyên kích thước trong ít nhất 2 năm, nó được coi là lành tính. Tuy vậy, bác sĩ vẫn sẽ tiếp tục kiểm tra nốt phổi của bạn mỗi năm, trong tối đa 5 năm để đảm bảo rằng nó thực sự là u lành. Trong trường hợp nốt phổi/khối u phổi thay đổi về kích thước/hình dáng, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn làm thêm các xét nghiệm khác nhằm loại trừ khả năng ung thư hoặc xác định nguyên nhân của sự thay đổi này. Những xét nghiệm này thường là:
Với các trường hợp khối u được chẩn đoán lành tính, bác sĩ có thể cho bạn uống thuốc để thu nhỏ kích cỡ khối u hoặc kìm hãm sự phát triển của nó. Đồng thời, bác sĩ cũng sẽ đề nghị bạn đi kiểm tra sức khỏe định kỳ (6 tháng/lần) nhằm theo dõi bất kỳ thay đổi nào về kích thước hoặc hình dạng của khối u. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật/mổ để loại bỏ khối u nếu:
Phương pháp phẫu thuật như thế nào tùy thuộc vào vị trí và loại khối u. Bác sĩ có thể loại bỏ một phần nhỏ của khối u, một hoặc nhiều phần của một thùy, một hoặc nhiều thùy của phổi hoặc toàn bộ lá phổi. Trong mọi trường hợp, bác sĩ sẽ cố gắng loại bỏ càng ít mô càng tốt. (5) Để phòng ngừa sự hình thành khối u trong phổi, bạn cần tuân thủ các điều sau: Thuốc lá là nguyên nhân gây nên 90% các bệnh liên quan đến phổi, trong đó có u phổi lành tính. Vì thế, biện pháp đầu tiên bạn cần thực hiện là bỏ thuốc ngay. Ô nhiễm không khí là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý hô hấp. Do đó, bạn hãy tập thói quen đeo khẩu trang mỗi khi ra đường hoặc đến nơi công cộng để “giữ sạch” lá phổi. Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong việc ngăn ngừa các bệnh mạn tính không lây. Vì thế, bạn hoàn toàn có thể phòng tránh được bệnh này bằng cách tuân thủ một thực đơn ăn uống khoa học, lành mạnh (giàu chất xơ và tinh bột có lợi; hạn chế thịt đỏ, chất béo xấu; tránh xa thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn; ăn ít hơn 5g muối/ngày). Tình trạng lười vận động không chỉ gián tiếp gây ra các bệnh lý về phổi mà còn là nguyên nhân dẫn tới sự gia tăng các ca bệnh tim mạch, tiểu đường, ung thư. Bạn nên làm quen dần với việc tập luyện đều đặn, tối thiểu 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần. Những người thường xuyên làm việc trong môi trường có hóa chất độc hại cần được trang bị đồ bảo hộ phù hợp để tránh nguy cơ hít phải khói độc, lâu ngày gây nên các bệnh lý về hô hấp. Một số hóa chất được chứng minh có liên quan đến bệnh u phổi là thạch tín, crom, silic, niken… Dưới đây là các câu hỏi phổ biến mà các bệnh nhân, lẫn những người dân trên cả nước thường đặt/gửi về cho bệnh viện đa khoa Tâm Anh nhờ giải đáp thắc mắc: Ở giai đoạn đầu, các khối u lành tính ở phổi không biểu hiện bằng bất kỳ triệu chứng rõ rệt nào, do đó người bệnh hoàn toàn không cảm nhận được cơn đau. Trong một số ít trường hợp khối u phát triển lớn hơn và chèn ép các bộ phận xung quanh, có thể khiến bệnh nhân đau dữ dội vùng ngực lan ra bả vai và vùng sau lưng. Cơn đau trở nên dữ dội hơn khi ho hoặc vận động mạnh. CÓ hoặc KHÔNG! Điều này còn tùy vào từng trường hợp cụ thể.
Thông thường, các khối u tính lành không gây nguy hiểm cho sức khỏe quá nhiều/tính mạng. Tuy nhiên, mọi thứ cần được chẩn đoán, theo dõi và điều trị hợp lý theo phác đồ của bác sĩ vì đôi lúc bệnh cũng chuyển biến theo chiều hướng phức tạp hơn! Còn về tuổi thọ cũng tùy thuộc vào việc bạn biết cách chăm sóc sức khỏe và tuân thủ các chỉ định điều trị từ bác sĩ. Để được tư vấn và đặt lịch khám các bệnh lý hô hấp – phổi tại khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể liên hệ qua: HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP.Hà Nội Hotline: 1800 6858 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.Hồ Chí Minh Hotline: 0287 102 6789
U phổi lành tính hoàn toàn có thể được chữa trị dứt điểm nếu bạn phát hiện ở giai đoạn sớm. Vì vậy việc khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần là rất cần thiết. Tham khảo ý kiến của bác sĩ về tình trạng và phương án điều trị ngay lập tức nếu bạn được chẩn đoán có khối u trong phổi. Thiên Lam |