Ví dụ về quan hệ liên tưởng trong ngôn ngữ

Đề cương dẫn luận ngôn ngữ chi tiết

Đề cương Dẫn luận ngôn ngữLý thuyết:Câu 1: Khái niệm ngôn ngữ , các đơn vị ngôn ngữ, các quan hệ ngôn ngữ.Trả lời:Ngôn ngữ là một hệ thống các đơn vị (âm vị, hình vị, từ, câu) và những quy tắc kết hợp để tạo thành lời nói trong giao tiếp. Những đơn vị ngôn ngữ và quy tắc kết hợp các đơn vị ngôn ngữ để tạo thành lời nói được cộng đồng sử dụng ngôn ngữ ấy quy ước và được

phản ánh trong ý thức của họ.

-> ngôn ngữ là 1 hệ thống tín hiệu âm thanh đặc biệt, là phương tiện giao tiếp cơ bản và quan trọng nhất của các thành viên trong cộng đồng. Đồng thời cũng là phương tiện để phát triển tư duy, truyền đạt truyền thống lịch sử từ thế hệ này san thế hệ khác.- các đơn vị ngôn ngữ: âm vị, hình vị, từ và ngữ, câu, văn bản.+ Âm vị: là đơn vị nhỏ nhất của ngôn ngữ mà người ta không thể chia nhỏ hơn. Vd: các âm [b ], [t], [v]....hoàn toàn không thể chia nhỏ chúng hơn được nữa.Âm vị không có nghĩa nhưng lại có chức năng khu biệt nghĩa của từ. Âm vị là thành tố tạo nên hình vị.Ví dụ: bào có nghĩa là " một dụng cụ của thợ mộc để làm mòn, nhẵn gỗ" còn vào có nghĩa là " một hành động đi từ ngoài tới trong". Bào có nghĩa khác với vào do sự đối lập giữa âm /b/ và /v/.Tương tự, màn có nghĩa khác với bàn nhờ có sự đối lập giữa âm vị /b/ và âm vị /m/, do vậy chúng khu biệt nghĩa của hai từ này.

+ Hình vị: Là đơn vị nhỏ nhất có nghĩa nhưng không có khả năng hoạt động độc lập, là

chuỗi kết hợp các âm vị tạo thành.Hình vị có thể mang ý nghĩa từ vựng ( hình vị thực ) hoặc có thể mang ý nghĩa ngữ pháp (hình vị hư).Hình vị đứng ở vị trí khác nhau có ý nghĩa khác nhau là hình vị độc lậpVd: đo đỏ, may đoHình vị là thành tố để tạo nên từ.Ví dụ: Ví dụ: "Quốc kỳ" được tạo bởi 2 hình vị là "Quốc" và "kỳ" kết cấu với nhau theo quan hệ chính phụ, kiểu hán việt. Hai hình vị này đều biểu thị nghĩa : Quốc: nước, kỳ: cờ.Trong tiếng Anh, từ Unkind có 2 hình vị, từ boxes có 2 hình vị: 1 hình vị từ vựng và 1 hình vị ngữ pháp.+Từ: Là đơn vị nhỏ nhất có nghĩa và có khả năng hoạt động độc lập. Từ là đơn vị được cấu tạo bằng một hoặc một số từ tố (hình vị) mang chức năng định danh, có khả năng đóng các vai trò khác nhau trong câu như chủ ngữ, vị ngữ, bổ ngữ,...Vd: các từ 1 hình vị: bàn,ghế, ngồi, khóc,....

+ Câu: là đơn vị nhỏ nhất có chức năng thông báo. Là chuỗi kết hợp của 1 hay nhiều từ

theo quy tắc nhất định.Ví dụ: Tôi đi học. Mọi người vẫn sợ sự thay đổi của cô ấy vào phút chót....-> Câu ít nhất phải có một từ, từ ít nhất phải có 1 hình vị, 1 hình vị ít nhất phải có 1 âm vị.+ Văn bản: văn bản là sản phẩm của lời nói mang tính hoàn chỉnh tồn tại dưới dạng in hoặc viết, bao gồm 1 đầu đề và hàng loạt đơn vị lớn hơn phát ngôn. Nó truyền tải một nội dung giao tiếp nhất định, nhằm đến một đối tượng giao tiếp nhất định.Ví dụ: Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của BácHỡi đồng bào toàn quốc!Chúng ta muốn hoà bình, chúng ta đã nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta một lần nữa!Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ.Hỡi đồng bào!Chúng ta phải đứng lên!Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp, cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân cứu nước.Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ, dân quân!Giờ cứu quốc đã đến. Ta phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng, để giữ gìn đất nước.Dù phải gian khổ kháng chiến, nhưng với một lòng kiên quyết hy sinh, thắng lợi nhất định về dân tộc ta! Đây là lời phát động, kêu gọi toàn bộ nhân dân Việt Nam đứng lên chống lại sự xâm lược của thực dân Pháp vào cuối năm 1946.- Các quan hệ trong ngôn ngữNgôn ngữ là một hệ thốngSự tồn tại của hệ thống kết cấu ngôn ngữ được xác định không chỉ dựa vào các yếu tố( các loại đơn vị ) mà còn dựa vào mối quan hệ chung nhất giữa chúng. Đólà mối quan hệ tồn tại trong hệ thống bao gồm quan hệ ngang,dọc và quan hệ cấp bậc.+quan hệ tuyến tính( quan hệ ngang hay quan hệ ngữ đoạn )Là quan hệ nối kết các đơn vị ngôn ngữ thành chuỗi khi ngôn ngữ đi vào hoạt động.Cơ sở của quan hệ này là tính hình tuyến bắt buộc các đơn vị phải kết nối với nhau lần lượt trên một trục nằm ngang.Trên trục này chỉ những đơn vị đồng hạng mới kết hợp trực tiếp với nhau: từ kết hợp với hình vị, hình vị kết hợp với âm vịVd: Cái cò lặn lội bờ sôngGánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non.Không nhất thiết những đơn vị ở gần nhau thì phải có quan hệ với nhau.Quan hệ này là điều kiện để xác định mối liên quan giữa các ngôn ngữ chi phối các hành động của ngôn ngữ.+quan hệ liên tưởng ( quan hệ dọc )Là quan hệ giữa các yếu tố có thể thay thế cho nhau trong một vị trí của chuỗi lời nói. Các yếu tố tham gia vào quan hệ liên tưởng phải nằm trong cùng một trường liên tưởng( cùng trường nghĩa, đồng nghĩa, trái nghĩa )Ví dụ: trong câu " nhân dân ta rất anh hùng" .Vị trí của từ nhân dân có thể thay bằng quân đội, phụ nữ, thanh niên...Vị trí của từ ta có thể thay bẳng Lào, Campuchia...Vị trí anh hùng có thể thay bằng dũng cảm, cần cù, thông minh Quan hệ liên tưởng giúp chúng ta lựa chọn từ một cách chính xác trong chuỗi lời nói.Ví dụ: để diễn đạt hành động đã và đang diễn ra trong tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Việt, các đơn vị ngôn ngữ được kết hợp theo quan hệ liên tưởng sau:- I have been learning English for a long time (1) - J' apprends Anglais depuis longtemps (2) - Tôi đã học tiếng anh lâu rồi (3) Để diễn đạt các hành động đang diễn ra , các đơn vị ngôn ngữ được đặt trên mối quan hệ sau:- The students are writing a newspaper (4)- Sinh viên đang viết báo (5)Tập hợp các yếu tố(đơn vị) theo quan hệ dọc có thể thay thế hàng loạt yếu tố cùng hệ hình  Sự khác nhau giữa quan hệ tuyến tính và quan hệ liên tưởng là: Quan hệ tuyến tính là quan hệ giữa các yếu tố hiện hữu trong chuỗi lời nói còn quan hệ liên tưởng là quan hệ với các yếu tố ko hiên hữu mà chỉ tồn tại nhờ sự liên tưởng của con người.Tuy nhiên giữa quan hệ tuyến tính và quan hệ liên tưởng có mối liên hệ vớinhau, mỗi vị trí đều nằm trong mối quan hệ bị quy định bởi chức năng kết hợp và ngữ nghĩa của nó với các yếu tố khácVí dụ: Ví dụ: " Dân tộc Việt Nam" tạo thành ngữ danh từ "rất anh hùng" tạo thành ngữ tính từ.

Hai thành phần này tạo nên quan hệ chủ-vị.

+ Quan hệ cấp bậc (quan hệ bao hàm và quan hệ thành tố)Quan hệ cấp bậc là quan hệ giữa các đơn vị ở cấp độ khác nhau của hệ thống ngôn ngữ . Quan hệ cấp bậc thể hiện ở 2 quan hệ : quan hệ bao hàm và quan hệ thành tốQuan hệ bao hàm thể hiện giữa các đơn vị cấp cao đối với các đơn vị cấp thấp: câu bao hàm từ, từ bao hàm hình vị, hình vị bao hàm các âm vị.Quan hệ thành tố(quan hệ tôn ti) được xét từ thấp đến cao : âm vị là thành tố cấu tạo nên hình vị , hình vị là thành tố cấu tạo nên từ, từ là thành tố cấu tạo nên câu...Trong quan hệ bao hàm và quan hệ thành tố ta chỉ xét những đơn vị đồng loại . Quan hệ cấp bậc trở thành một thực thể có tầng lớp, thứ bậc, tạo cơ sở cho sự hành chức của ngôn ngữ.Tóm lại, toàn bộ hoạt động của hệ thống ngôn ngữ được thể hiện trên hai mối quan hệ : quan hệ cấp bậc và quan hệ ngang, dọc Câu 2 :Nguồn gốc của ngôn ngữMột số giả thiết về nguồn gốc của ngôn ngữ:- ngôn ngữ do đấng siêu nhiên tạo raTrong kinh thánh cho rằng ngôn ngữ là do chúa trời tạo ra.Những niềm tin tương tự có thể thấy hầu khắp các nơi trên thế giới.Vd: Người Ai Cập cho rằng đấng sáng tạo ra ngôn ngữ là thần Nabu.Người Hindu cho rằng chúng ta có được ngôn ngữ của mình là nhờ thần Sanasvati.- Ngôn ngữ do con người tạo ra.Thuyết tượng thanhThuyết cảm thánThuyết tiếng kêu trong lđThuyết khế ước xã hộiThuyết ngôn ngữ cử chỉ.Thời gianMạnh nha từ thời cổ đại, phát Phát triển mạnh vào tk Phát triển mạnh vào tk 19Bắt đầu thời cổ đại và phát Phát triển mạnh vào tk triển mạnh vào tk 17-19.18-20. triển mạnh vào tk1818-20Tác giả Platon, Augustin Rutso, humbon, stangdan L.Nuare, K.BiukherĐê mô cơrit, adam Xmit, RutsoVunto, marrCơ sở Trong thực tế 1 số những âm thanh mô phỏng tự nhiên tạo ra 1 hệ thống không nhỏ từ tượng thanh trong ngôn ngữTrong ngôn ngữ vẫn còn xuất hiện những thán từ và những từ phái sinh từ thán từĐời sống tập thể và đời sống trong lao động hiện nayNội dungToàn bộ ngôn ngữ nói cung và các từ riêng biệt của nó đều do ý muốn tự giác hay không tự giác của con người bắt chước âm thanh của thế giới xung quanh.Ngôn ngữ loài người có được là do âm thanh của sự mừng, vui, buồn, tủi: ôi, chao ôi, ái, a ha Ngôn ngữ có được bắt nguồn từ tiếng kêu gọi của người nguyên thuỷ hoặc đó là âm thanh phát ra khi lao độngNgôn ngữ là do con người thoả thuận vs nhau mà quy định ra.Ban đầu con người chưa có ngôn ngữ bằng tiếng để giao tiếp vs nhau. Người ta dùng cơ thể để giao tiếp.Ngôn ngữ ban đầu chỉ là ngôn ngữ của các đạo sĩ giao tiếp vs phật tổ của mình.Sai lầmSai vì bản thân sự bắt chước âm thanh không nói lên được sự bắt chước ấy để làm j?Sai và trẻ con mới sinh và động vật có thể biểu lộ cảm xúc = âm thanh nhưng nó k phải là ngôn ngữ.Sai vì động vật có thể phát ra tiếng kêu cũng có đời sống tập thể nhưng chúng k có ngôn ngữ.Sai vì muốn có thoả thuận phải có ngôn ngữ trước.Người nguyên thủy chưa có ngôn ngữ k thể bàn bạc với nhau về phương ấn tạo ra ngôn ngữ. Sai vì không phải tất cả mọi người đều là đạo sĩ mà ngôn ngữ mọi người đều sd. Tất cả các giả thuyết trên đều sai lầm và không giải thích đúng về nguồn gốc của ngôn ngữ,chỉ có Angghen giải thích đúng.Theo ăngnghen : Lao động là điều kiện làm nảy sinh ra ngôn ngữ. Ông khẳng định " Đem so sánh con người vs các loài động vật, ta sẽ thấy rõ rằng ngôn ngữ bắt nguồn từ trong lao động và cùng nảy sinh với lao động, đó là cách giải thích duy nhất đúng về nguồn gốc của ngôn ngữ"Lao động đã hoàn thiện con người: Tổ tiên của loài người là loài vượn người sống trên cây sau đó chúng rời khỏi cây xuống mặt đất.Việc di chuyển và tìm kiếm thức ăn buộc loài vượn tập đi bằng 2 chân sau và đứng thẳng lên.Như vậy là hai tayvượn người đươc giải phóng.Đôi tay ngày càng trở nên khéo , biết sử dụng các vật sẵn có làm công cụ tự vệ, kiếm ăn; và quan trọng hơn: nó biết chế tạo ra công cụ lao động. Convượn người đã chuyển dần thành con người vượn rồi thành người (người nguyên thuỷ) .Dáng đứng thẳng cũng làm cho tầm mắt của tổ tiên chúng ta được rộng và xa hơn; đồng thời bộ ngực nở hơn đồng thời các cơ quan của bộ máy phát âm có điều kiện phát triển hơn.Mặt khác, có công cụ trong tay, những người tiền sử đó kiếm được nhiều thức ăn hơn và chuyển dần từ đời sống ăn thực vật (cây, quả, củ, rễ...) sang đời sống ăn thịt. Thêm vào đó, việc tìm ra và sử dụng được lửa cũng khiến họ chuyển từ ăn sống sang ăn chín. Một hệ quả quan trọng đã diễn ra, thức ăn chín, mềm khiếm xương hàm người ta không cần phải to như trước nữa; lồi cằm (phần trước xương hàm dưới) vểnh ra rõ dần.Tuy nhiên, trong số các biến đổi về mặt sinh học của con người, sự tiến bộ của bộ não là quan trọng nhất. Nhờ lao động, nhờ ăn thịt, bộ não của tổ tiên chúng ta cũng phức tạp dần lên; những phần vỏ não trực tiếp liên quan đến tiếng nói như thuỳ trán, thuỳ thái dương và phần dưới thuỳ đỉnh, phát triển mạnh. Kết cục là so với những người bà con và anh em họ của tổ tiên chúng ta, bộ não con người ngày nay (tính theo tỉ lệ giữa trọng lượng của não với trọng lượng của toàn thân) lớn hơn khỉ đột 10 lần, hơn đười ươi 6 lần, hơn khỉ đen 2 lần và hơn vượn 4 lần.Như vậy, lao động đã tạo ra con người và tạo ra những tiền đề thứ nhất về mặt sinh học để ngôn ngữ có thể phát sinh. Có thể nói lao động để chuẩn bị và "tạo cơ sở vật chất" để loài người có những cơ quan thích hợp cho việc sản sinh tiếng nói.Kết luận : Nhờ có lao động bằng công cụ mà con người dần có dáng đi đứng thẳng, đôi tay khéo léo, tư duy của con người phát triển.Nhưng tư duy không thể tồn tại trần trụi, thoát khỏi ngữ liệu thì tư duy được hình thành dẫn đến sự ra đời của ngôn ngữ. Vậy. Ngôn ngôn ngữ tồn tại cổ xưa như ý thức.Ngôn ngữ chỉ nảy sinh do nhu cầu, do sự cần thiết phải giao tiếp, nhu cầu giao tiếp ấy cũng đang do lao động quyết định.Lao động giúp hoàn thiện cơ quan phát âm của con người.Câu 3: bản chất xã hội của ngôn ngữ- Ngôn ngữ là một hiện tượng xã hội.Một số giả thiết về bản chất của ngôn ngữ:+ ngôn ngữ là 1 hiện tượng tự nhiênQđ1: Do ảnh hưởng thuyết tiến hoá của Đacuyn, một số người xem ngôn ngữ giống như một cơ thể sống. Ngôn ngữ hoạt động và phát triển theo quy luật của tự nhiên, nghĩa là ngôn ngữ ở mọi nơi mọi lúc phải trải qua các giai đoạn: nảy sinh, trưởng thành, hưng thịnh, suy tàn và diệt vong. Để biện minh cho quan điểm này, người ta đã dẫn ra các hiện tượng nhiều từ cũ và nghĩa cũ đã mất đi, nhiều từ mới và nghĩa mới đã được tạo ra trong các ngôn ngữ, thậm chí một số ngôn ngữ đã trở thành tử ngữ như tiếng Latin, tiếng Phạn, v, v. ->Sai:Thực ra quy luật phát triển của ngôn ngữ không giống quy luật phát triển của của tự nhiên. Ngôn ngữ luôn kế thừa cái cũ và phát triển cái mới, không bao giời bị huỷ diệt hoàn toàn.Qđ2: Đồng nhất ngôn ngữ với bản năng sinh vật của con người, nghĩa là họ cho hoạt động nói năng cũng có tính chất bản năng như các hoạt động ăn, khóc, cười, chạy, nhảy, v.v. của con người. ->Sai:Thực ra những bản năng sinh vật như ăn, khóc, cười, v.v. có thể phát triển ngoài xã hội, trong trạng thái cô độc, còn ngôn ngữ không thể có được trong những điều kiện như thế.Nó chỉ có được và phát triển được trong môi trường xh loài người.Qđ3: đồng nhất ngôn ngữ với những đặc trưng về chủng tộc, nghĩa là ngôn ngữ có tính chất di truyền. Nhưng ngôn ngữ không có tính di truyền. Nếu trẻ sơ sinh sống ở một môi trường ngôn ngữ khác cách li hẳn với bố mẹ và chủng tộc xuất thân thì chúng sẽ nói bằng ngôn ngữ của môi trường xã hội này, chứ không phải bằng ngôn ngữ của bố mẹ nó, của chủng tộc xuất thân. Chẳng hạn, nếu một đứa trẻ sơ sinh người Việt Nam phải sống và tiếp xúc với toàn những người nói tiếng Anh thì sau đó nó không biết nói tiếng Việt mà chỉ biết nói tiếng Anh.Qđ4: Những người bảo vệ quan điểm sinh vật học đối với ngôn ngữ còn đồng nhất ngôn ngữ với tiếng kêu của loài vật. Tiếng kêu của loài vật cũng có thể báo cho đồng loại biết về một điều gì đó, như: báo tin có thức ăn, báo nguy hiểm, bộc lộ cảm xúc, kêu gọi bạn tình, v.v. nhưng tiếng kêu đó là bẩm sinh và có tính di truyền. Chúng chỉ là những phản xạ có điều kiện hay không có điều kiện chứ không có tư duy trừu tượng còn ngôn ngữ của con người găn liền vs tư duy trừu tượng.- Ngôn ngữ là 1 hiện tượng cá nhân: Một số nhà bác học phê phán quan điểm sinh vật học đối với ngôn ngữ nhưng vẫn không thừa nhận bản chất xã hội của ngôn ngữ mà lại cho ngôn ngữ là hiện tượng cá nhân. Sakhomatop cho rằng có ngôn ngữ của mỗi cá nhân.Ngôn ngữ của mỗi làng xóm, 1 tập thể xã hội chỉ là chuyện bịa đặt phản khoa học->Điều này không chính xác, bởi ngôn ngữ được hình thành và phát triển trong phạm vi cả một xã hội, cả một cộng đồng. Nó là sự quy ước chung của cả cộng đồng.Nó có chức năng là giao tiếp nếu chỉ có ngôn ngữ cá nhân thì vai trò của ngôn ngữ k đảm nhận được. Do đó ngôn ngữ mang rõ bản sắc và phong cách của từng cộng đồng, từng xã hội và từng dân tộc Ngôn ngữ không phải là hiện tượng cá nhân, mà là tài sản, là sản phẩm chung của xã hội.=> TheoMác và Ăngghen: " ngôn ngữ là ý thức thực tại, thực tiễn, ngôn ngữ cũng tồn tại cho cả những người khác nữa, như vậy là cũng tồn tại đầu tiên cho bản thân tôi nữa; và cũng như ý thức, ngôn ngữ chỉ sinh ra là do nhu cầu, do cần thiết phải giao dịch với người khác."Ngôn ngữ không thuộc các hiện tượng tự nhiên, cũng không phải là hiện tượng cá nhân vậy nó phải là hiện tượng xã hội . Khẳng định ngôn ngữ là một hiện tượng xã hội cũng có nghĩa là thừa nhận sự tồn tại và phát triển của ngôn ngữ gắn liền với sự tồn tại và phát triển của xã hội. Nó phát triển theo qui luật khách quan không phụ thuộc vào ý chí nguyện vọng của mỗi cá nhân . Sự thay đổi không đột biến mà từ từ và được xã hội thừa nhận.Chẳng những ngôn ngữ là một hiện tượng xã hội như đã phân tích bên trên, mà nó là một hiện tượng xã hội đặc biệt: vì nó không thuộc cơ sở hạ tầng, không thuộc kiến trúc thượng tầng cũng không phải là công cụ sản xuất và không mang tính giai cấp. Ngôn ngữ có một đặc thù riêng là phục vụ xã hội, làm phương tiện giao tiếp giữa mọi người, làm phương tiện trao đổi ý kiến trong xã hội, làm phương tiện giúp cho người ta hiểu biết lẫn nhau và cùng nhau tổ chức công tác chung trên mọi lĩnh vực hoạt động.+nó không thuộc cơ sở hạ tầng cũng không thuộc kiến trúc thượng tầng.Trong các hiện tượng xã hội, Mác phân biệt cơ sở hạ tầng và kiến trúc tượng tầng :Cơ sở hạ tầng là toàn bộ quan hệ sản xuất của xã hội ở một giai đoạn phát triển nhất định. Kiến trúc thượng tầng là toàn bộ quan điểm chính trị, pháp quyền, tôn giáo...của xã hội và các cơ quan tương ứng với chúng. Ví dụ: Pk: CSHT là tư hữu tư nhân về tư liệu sản xuất kéo theo KTTT là người bóc lột người.Hiện đại: CSHT: quốc hữu hoá tư liệu sản xuất kéo theo KTTT: Bình đẳng giữa người vs ngườiTrong khi đó,ngôn ngữ không phải do CSHT nào sinh ra và cũng không thuộc kiến trúc tượng tầng. Ngôn ngữ có một đặc thù riêng là phục vụ xã hội, làm phương tiện giao tiếp giữa mọi người, làm phương tiện trao đổi ý kiến trong xã hội, làm phương tiện giúp cho người ta hiểu biết lẫn nhau và cùng nhau tổ chức công tác chung trên mọi lĩnh vực hoạt động.+ kiến trúc thượng tầng luôn phục vụ cho một giai cấp nhất định còn ngôn ngữ phục vụ chung cho mọi giai cấp,cho toàn xã hội. + cơ sở hạ tầng phục vụ xã hội về mặt kinh tế, kiến trúc thượng tầng phục vụ xã hội về mặt chính trị, còn ngôn ngữ phục vụ xã hội với tư cách là 1 phương tiện giao tiếp,điều này chỉ ngôn ngữ mới có. Gữa con người với con người, giữa tầng lớp này với tầng lớp , giữa các giai cấp đều phải có sự lien hệ với nhau về kinh tế và về tổ chức xã hội. Vì vậy giữa họ phải có 1 phương tiện giao tiếp chung đó là ngôn ngữ. Ngôn ngữ có thể được các giai cấp sử dụng như 1 phương tiện đấu tranh giai cấp nhưng bản thân nó không mang tính giai cấp, nó là phương tiện giao tiếp của toàn dân.Câu 4: bản chất tín hiệu của ngôn ngữKn hệ thống: hệ thống là 1 thể thống nhất bao gồm các yếu tố quan hệ và liên hệ với nhau. Nói đến hệ thống cần có 2 điều kiện: 1. Tập hợp các yếu tố đồng loại 2.những mối quan hệ và liên hệ lẫn nhau giữa các yếu tố.Kn kết cấu: kết cấu là mạng lưới của những mối quan hệ và liên hệ giữa các yếu tố khác loại trong hệ thống. Vd: từ bao gồm các âm vị, câu bao gồm các từ được kết cấu thành hệ thống theo quy tắc.Đã là hệ thống thì phải có kết cấu.Kết cấu là 1 thuộc tính của hệ thôngNgôn ngữ là 1 hệ thống vì nó gồm nhiều yếu tố được kết cấu và hoạt động tuân theo những quy tắc nhất định của 1 chỉ thể có mối quan hệ chặt chẽ.Các yếu tố trong hệ thống ngôn ngữ chính là đơn vj ngôn ngữ.Khái niệm: Tín hiệu là một sự vật (hoặc một thuộc tính vật chất, một hiện tượng) kích thích vào giác quan của con người, làm cho con người ta tri giác được và lí giải, suy diễn tới một cái gì đó nằm ngoài sự vật ấy.Ví dụ: Cái đèn đỏ trong bảng đèn tín hiệu giao thông đường bộ là một tín hiệu, bởi vì, khi nó hoạt động (sáng lên), người ta thấy nó và suy diễn tới sự cấm đoán, không được đi qua chỗ nào đó.Vậy, một sự vật sẽ là một tín hiệu nếu nó thoả mãn các yêu cầu sau đây:+Phải là một sự vật hoặc thuộc tính vật chất được cảm nhận qua giác quan của con người, chẳng hạn: âm thanh, màu sắc, ánh sáng, hình vẽ, vật thể, Nói cách khác, tín hiệu phải là vật chất, kích thích đến giác quan của con người và con người cảm nhận được.+Phải đại diện cho một cái gì đó, gợi ra cái gì đó không phải là chính nó. Tức là cái mà nó đại diện cho, không trùng với chính nó. Ví dụ: Tín hiệu đèn đỏ báo hiệu nội dung cấm đi. Nội dung này và bản thể vật chất của cái đèn đỏ không hề trùng nhau. Mặt khác, nó cũng sẽ chỉ là tín hiệu khi mối liên hệ giữa nó với "cái mà nó chỉ ra" được người ta nhận thức, tức là người ta phải biến liên hội nó với cái gì.+Sự vật đó phải nằm trong một hệ thống tín hiệu nhất định để được xác định tư cách tín hiệu của mình cùng với các tín hiệu khác. Chẳng hạn, cái đèn đỏ vừa nói bên trên là một tín hiệu, thế nhưng, nếu tách nó ra, đưa vào chùm đèn trang trí thì nó lại không phải là tín hiệu nữa. Sở dĩ như thế là vì chỉ có nằm trong hệ thống tín hiệu đèn giao thông, nó mới có tư các tín hiệu, được xác định cùng với đèn xanh, đèn vàng nhờ vào sự đối lập quy ước giữa chúng với nhau.Ngôn ngữ là một tín hiệu bởi nó thoả mãn các yêu cầu: Ngôn ngữ là một thuộc tính vật chất được cảm nhận qua giác quan của con người (bằng chữ viết và âm thanh), kích thích đến giác quan của con người và con người cảm nhận được.  Trong ngôn ngữ, cái biểu hiện (âm thanh và chữ viết) có quan hệ hài hoà với cái được biểu hiện (nội dung của ngôn ngữ). Ngôn ngữ là 1 hệ thống Bản chất tín hiệu của ngôn ngữ Tính hai mặt:Tín hiệu ngôn ngữ thống nhất giữa hai mặt: cái biểu hiện và cái được biểu hiện .cái biểu hiện là chữ viết, âm thanh thể hiện trên măt giấy, cái đc biểu hiện là ý nghĩa của nó.• Cái biểu hiện (hình thức của tín hiệu)Là những dạng âm thanh khác nhau mà trong quá trình nói năng con người đã thiết lập lên mã cụ thể cho mình, đó chính là đặc trưng âm thanh cụ thể của từng ngôn ngữ.• Cái được biểu hiện (nội dung của tín hiệu)Là những thông tin, những thông điệp về những mảnh khác nhau của thế giới hiện tại mà con người đang sống, hoặc những dấu hiệu hình thức để phân cắt tư duy, phân cắt thực tại.Ví dụ: Tín hiệu "cây" trong tiêng việt là sự kết hợp giữa lược đồ sau: Âm thanh: Cây (cái biểu hiện)Ý nghĩa: loài thực vật có lá (cái được biểu hiện )->Cái biểu hiện và cái được biểu hiện của tín hiệu ngôn ngữ gắn bó khăng khít với nhau không thể tách rời  Tính võ đoán: Quan hệ giữa mặt biểu hiện và mặt được biểu hiện mang tính quy ước và được xã hội chấp nhận vì thế mà có 2 trường hợp xảy ra1. cùng 1 ý nghĩa ở ngôn ngữ khác nhau thì biểu thị các từ khác nhau.2. Cùng 1 vỏ phát âm ở ngôn ngữ khác nhau nghĩa của vỏ ngữ âm khác nhau.Ví dụ: "Cây là tín hiệu được cộng đồng người Việt quy ước để chỉ loài thực vật có thân lá. Khái niệm này được gọi bằng những âm thanh khác nhau trong các ngôn ngữ khác nhau do cộng đồng xaz hội quy định và không thể giải thích lý do. Tuy nhiên, tính võ đoán của tín hiệu ngôn ngữ dần dần cũng theo quy tắc cấu tạo từ nhất định. Chẳng hạn xuất phát từ tín hiệu XE, các tín hiệu "xe đạp, xe máy, xe ngựa,..." được tạo ra có quy luật kết hợp giữa chúng  Tính vật chất:Thuộc tính vật chất của mỗi tín hiệu ngôn ngữ thể hiện ở những đặc trưng có khả năng phân biệt của nó.Ví dụ: so sánh vết mực và 1 chữ cái - Giống nhau: về bản chất vật chất. Chúng đều có khả năng tác động vào thị giác như nhau - Khác nhau: Tất cả các thuộc tính vật chất của vết mực như: độ lớn, hình dạng, màu sắc,... đều quan trọng như nhau trong đặc trưng của vết mực. Còn 1 chữ cái nhất định thì dù đậm nét hay thanh, to hay nhỏ vẫn chỉ là chữ cái đó thôi.Có sự khác nhau đó là do chữ cái nằm trong hệ thống tín hiệu còn vết mực thì không . Giá trị khu biệt: Cái quan trọng của yếu tố trong hệ thống ngôn ngữ là sự khu biệt Ví dụ: Các chữ cái trong hệ thống có những nét khu biệt: a<>b<>c<>d<>đ<>eNgôn ngữ là một hệ thống tín hiệu đặc biệt. Mọi hệ thống tín hiệu chung đều có giá trị khu biệt và tính võ đoán. Tuy nhiên, hệ thống tín hiệu ngôn ngữ còn hàng loạt các đặc điểm khác biệt với các hệ thống tín hiệu khác ở các mặt sau:Tính phức tạp nhiều tầng bậc:- Tính phức tạp: hệ thống ngôn ngữ phức tạp bao gồm nhiều loại đơn vị khác nhau và số lượng từ và câu vô cùng lớn không thể thống kê được, bởi vì chúng thường xuyên biến đổi và được bổ sung thêm. Các hệ thống ngôn ngữ có tính đồng loại và khác loại, đồng thời các đơn vị của ngôn ngữ thuộc nhiều cấp độ khác nhau. - Tính nhiều tầng bậc: Các đơn vị thuộc cấp độ khác nhau có quan hệ cấp bậc. Do đó, hệ thống ngôn ngữ là một hệ thống của nhiều hệ thống: Hệ thống âm vị, hệ thống hình vị. hệ thống từ vựng, hệ thống câu...Các hệ thống này lại gồm các hệ thống con khác.Ví dụ: hệ thống từ vựng có thể chia ra hệ thống từ đơn và hệ thống từ ghép...Ngôn ngữÂm vịĐơnghéppđơnPhứcGhépláyTừHình vịHưThực CâuPhụ âmNguyên âmTính đa trị:Trong các tín hiệu khác, mối quan hệ giữa cái biểu hiện và cái được biểu hiện có tính đơn trị, tức là mỗi cái biểu hiện bằng 1 cái đc biểu hiện và ngược lại.Trong ngôn ngữ có khi một cái biểu hiện tương ứng với nhiều cái được biểu hiện khác nhau (hiện tượng đa nghĩa) có khi có một cái được biểu đạt tương ứng với nhiều cái biểu đạt khác như các từ đồng nghĩa. Mặt khác, chức năng giao tiếp và tư duy của ngôn ngữ đòi hỏi tín hiệu phải có nhiều chức năng tương ứng: chức năng thông báo, chức năng biểu cảm, chức năng tổ chức các tín hiệu trong hệ thống ngôn ngữ. Cụ thể là tính đa giá trị nghĩa từ vựng, nghĩa cấu trúc trong hoạt động giao tiếp.Ví dụ: chạy: hđ di chuyển bằng chân với tốc độ cao: chạy ngắnHđ của máy mócBệnh tật di chuyển trong cơ thểTác động vào đối tượng làm đối tượng di chuyển: chạy q.áo - He is going tomorrow- Is he going?- He is going!- Tính hình tuyếnKhi ngôn ngữ đi vào hoạt động, chúng hiện ra lần lượt nối tiếp nhau thành 1 chuỗi liên tục theo trật tự trước sau, trật tự đó có tính chất 1 chiều. Con người không cùng lúc phát ra nhiều tín hiệu cũng không cùng 1 lúc nghe nhiều tín hiệuTrục không gian biểu thị bằng chữ viết: đươc sắp xếp theo trật tự trái sang phải, từ trên xuống dưới.Tính độc lập tương đốiCác hệ thống tín hiệu thường được sáng tạo ra theo sự thoả mãn của một số người.Do đó nó được sáng tạo theo ý muốn của con người.Ngôn ngữ mang tính xã hội, có quy luật phát triển nội tại, không lệ thuộc ý kiến cá nhân. Ngôn ngữ tồn tại độc lập từ phương thức sản xuất này đến phương thức sản xuất khác, từ chế độ xã hội này đến chế độ xã hội khác. Tuy nhiên, ngôn ngữcó tính độc lập tương đối, vì bằng chính sách ngôn ngữ cụ thể, hợp với quy luật phát triển của nó, con người có thể tạo điều kiện cho ngôn ngữ phát triển theo hướng nhất định Tính năng sản của tín hiệu ngôn ngữ:- Từ tín hiệu đã có sẵn, tín hiệu ngôn ngữ có thể tạo ra các tín hiệu mới cho hệ thống của nó. Đó là phương thức tạo từ mới. Xuất phát trên cơ sở từ đơn, người Việt đã dùng các phương thức cấu tạo từ khác nhau để tạo ra những từ mới, chẳng hạn từ láy và từ ghép. Chính nhờ đặc điểm này mà hệ thống ngôn ngữ ngày càng phát triển.Cấu tạo từ: Địa: địa cầu, địa chất, địa đạo, địa lýDễ -> dễ dãi, dễ dàng... Đất -> đất đai, đất vườn, đất ruộngPhát triển từ mới phù hợp với nhiều khái niệm, nhiều sự vật hiện tượng mới xuất hiện: hiệu ứng nhà kính, thủng tầng ôzn, mạng internet.- Tính bất biến:Xuất phát từ tính võ đoán của tín hiệu ngôn ngữ nên cá nhân sử dụng nó không thể tự mình thay đổi được gì trong hệ thống tín hiệu ngôn ngữ, dù chỉ thay đổi một từ. Thậm chí, quần chúng sử dụng ngôn ngữ đó đều phải tuân theo những quy luật ngôn ngữ đã được quy ước trong trạng thái đương đại của nó. Hơn nữa, ở bất cứthời đại nào, ngôn ngữ vẫn thể hiện ra như di sản của thời đại trước đó mà con người thừa hưởng và chấp nhận sự hình thành của nó. Các nhân tố sau đây có thể giải thích sự bất biến của tín hiệu ngôn ngữ: Tính võ đoán của tín hiệu ngôn ngữ đã bảo vệ sự bất biến của nó trong cộng đồng người sử dụng. Bởi vì khi ngôn ngữ đã được phổ cập hoá trong quần chúng thì không có cá nhân nào có thể thay đổi được dù chỉ là 1 tín hiệu (1 từ).- Số lượng tín hiệu để tạo nên một ngôn ngữ quá lớn không thể thay đổi được ngôn ngữ - Xuất phát từ tính chất phức tạp của hệ thống tín hiệu ngôn ngữ nên quần chúng không có khả năng thay đổi ngôn ngữ.- Tập quán sử dụng ngôn ngữ của quần chúng đã gây khó khăn trong canh tân ngôn ngữ - Trong tất cả các thiết chế xã hội, ngôn ngữ là thiết chế ít chịu tác động của sáng kiến. Nó đi sâu vào tập quán, sinh hoạt của xã hội. Bởi vậy, ngôn ngữ đóng vai trò bảo thủ trong sự canh tân ngôn ngữ . Tính khả biến:Tính kế thừa, tính võ đoán, tính xã hội, tính phức tạp đã làm cho tín hiệu ngôn ngữ bất biến. Tuy nhiên, tín hiệu ngôn ngữ có thể biến đổi vì tự thân nó kế tục trong thời gian. Sự biến hoá của tín hiệu ngôn ngữ trong thời gian đã dẫn đến sự di chuyển của mối quan hệ biểu đạt: hình thức ân thanh lẫn khái niệm đều thay đổi hoặc đôi khi mối quan hệ giữa tín hiệu và ý niệm bị lỏng lẻo đi. Ví dụ: Trong tiếng La Tinh từ necăre chuyển sang tiếng Pháp thành noyer (chết đuối). Trong tiếng Việt từ: Bẩm -> Kính (kính thưa) có sự thay đổi lẫn âm và nghĩa.Do đó, tính khả biến của tín hiệu ngôn ngữ là làm di chuyển mối quan hệ giữa cái biểu hiện và cái được biểu hiện Cũng vậy, sự biến đổi nghĩa của từ "nắm" khởi đầu là từ đơn, nghĩa biểu vật là dùng bàn tay siết chặt để giữ vật gì hoặc gấp các ngón tay lại vào lòng bàn tay. Theo dòng thời gian, tín hiệu này được phối hợp với một số tín hiệu khác, tạo thành từ ghép, tự thân nó chuyển sang nghĩa khác mang tính trừu tượng như: nắm tình hình, nắm kiến thức, nắm ngoại ngữ, nắm chiến thuật...Sự kết hợp các từ này đã làm biến hoá cái biểu hiện và cái được biểu hiện nguyên thuỷ của nó. Như vậy, theo thời gian và kết hợp với sự phát triển xã hội, ngôn ngữ phát triển. Sự phát triển này kéo theo sự thay đổi mối quan hệ giữa cái biểu hiện và cái được biểu hiện.Đây là một trong những hệ quả của tính võ đoán của tín hiệu ngôn ngữ. Nó có thể tự do xác lập các mối quan hệ giữa chất liệu âm thanh (từ) và các ý niệm (nghĩa của từ) và theo thời gian ngôn ngữ cứ biến hoá. Sự biến hoá này là tất yếu trong sự phát triển của loài người.- Gía trị đồng đại và lịch đại: Các tín hiệu khác chỉ phục vụ xã hội trong 1 thời đại, 1 giai đoạn lịch sử nhất định. Ngôn ngữ tồn tại qua các thời đại, lưu truyền từ hiện tại đến tương lai.Câu 5: chức năng của ngôn ngữ1.NN là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của con người.Giao tiếp là hoạt động tiếp xúc thường xuyên giữa con người vs con người thông qua 1 phương tiện nào đó, ở đó diễn ra sự trao đổi thông tin và nhằm mục đích nhất định.Trong thực tế có nhiều phương tiện giao tiếp,ngoài ngôn ngữ thường giới hạn về nội dung,hiệu quả,đặc biệt không đủ để phản ánh tư tưởng tình cảm sâu rộng của con người.- Các chức năng của giao tiếp: + Chức năng thông tin còn gọi là chức năng thông báo : thông qua ngôn ngữ người ta muốn trao đổi thông tin dưới dạng nhận thức. Trao đổi tư tưởng dưới dạng hiện thực.Đây là chức năng cơ bản nhất của ngôn ngữ+ Chức năng tạo lập, phá vỡ quan hệ: qua giao tiếp có thể xây dựng các mối quan hệ thân hữu hoặc phá vỡ các quan hệ.+ Chức năng giải trí: giao tiếp sẽ giúp con người giải toả những lo toan, phiền muộn, giảm căng thẳng+ Chức năng tự biểu hiện: Qua giao tiếp, con người tự biểu hiện mình , bày tỏ quan điểm, sở thích, ưu nhược điểm...Nếu cuộc giao tiếp có hiệu quả, các chức năng trên đây đều được phối hợp xem xét đánh giá trong sản phẩm NN. + chức năng hành động:Các nhân tố giao tiếp gồm có: NV giao tiếp, hoàn cảnh giao tiếp, nội dung giao tiếp, mục đích giao tiếp và phương tiện giao tiếp Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của con người: nhờ ngôn ngữ mà con người có thể hiểu nhau trong quá trình sinh hoạt và lao động, mà ta có thể diễn đạt tư tưởng, tình cảm,trạng thái và nguyện vọng của mình. Có hiểu biết lẫn nhau , con người mới có thể đồng tâm hiệp lực chinh phục thiên nhiên, chinh phục xã hôi, làm cho xã hội ngày càng tiến lên.2. NN là phương tiện của tư duy: Chức năng giao tiếp của NN gắn liền với chức năng thể hiện tư duy.Bởi vì NN là hiện thực trực tiếp của tư duy. Nhưng không thể đồng nhất 2 chức năng với nhau vì chức năng giao tiếp chỉ thực hiện được khi có giao tiếp, tức là dùng ngôn ngữ với nhau.Nhưng trong thực tế người ta có thể nói 1 mình, viết 1 mình, tức là không tư duy mà giao tiếp. Vậy, chức năng tư duy độc lập với chức năng giao tiếp, giao tiếp phụ thuộc vào tư duy.Chức năng tư duy của ngôn ngữ được thể hiện ở hai khía cạnh: ngôn ngữ trực tiếp tham gia vào quá trình hình thành tư tưởng, ngôn ngữ là hiện thực trực tiếp của tư tưởng.a. NN là hiện thực trực tiếp của tư duy : không có từ nào, câu nào không biểu hiện dưới dạng khái niệm tư tưởng, ngược lại ngôn ngữ tư tưởng được hình thành từ ngôn ngữ.b. NN trực tiếp tham gia vào quá trình hình thành tư duy: moi ý nghĩ tư duy chỉ rõ ràng khi bộc lộ bằng ngôn ngữ,còn những tưu duy chưa bộc lộ ra bằng ngôn ngữ là chưa rõ ràng.c. Mối quan hệ: NN và tư duy thống nhất nhưng không đồng nhất,chủ nghĩa Mác quan niệm nó giống như 2 mặt của tờ giấy: không có ngôn ngữ thì không có tư duy-không có tư duy ngôn ngữ chỉ là những âm thanh trống rỗng.Sự khác biệt:- NN là vật chất còn tư duy là tinh thần : ngôn ngữ là vật chất vì đơn vị của nó là âm vị, hình vị,câu đều là âm thanh với các thuộc tính vật chất(cao độ, cường độ...) Tư duy nảy sinh phụ thuộc vào 1 vật chất được tổ chức đặc biệt là não, bản thân nó chỉ có tính chất tinh thần: nó không có đặc tính vật chất như mùi,màu vị,độ cao, độ sâu- Tư duy có tính nhân loại còn NN có tính dân tộc : quy luật của tư duy là quy luật chung của nhân loại còn những ý nghĩ tư tưởng lại biểu hiện ra mỗi ngôn ngữ khác nhau theo cách riêng của mình.- Những đơn vị tư duy không đồng nhất với các đơn vị NNCâu 6: Phân biệt nguyên âm và phụ âmĐặc điểm Nguyên âm Phu âmKhái niệm Là những âm mà luồng hơi từphổi đi ra không gặp phải bất kỳ cản trở nào.Là những âm mà luồng hơi đi ra bị cản trở bởi 1 điểm nào đó của bộ phận phát âmBản chất âm học cấu âm-Chỉ do "thanh" cấu tạo nên. -Có đường cong biểu diễn tuần hoàn.Được tạo nên do kiểu luồng hơi ra tự do- cấu âm vs sự "căng thẳng toàn thể khí quản phát âm"-cơ bản do tiếng động tạo nên- Có đường cong biểu diễn không tuần hoàn- Được tạo nên do sự cản trở không khí-Bộ máy cấu âm chỉ "căng thẳng cục bộ"Luồng hơi Khi phát âm luồng hơi cần cho nguyên âm yếuKhi phát âm luồng hơi cần cho phát âm bao giờ cũng mạnh( dù chỉ là tương đối)Khả năng tự cấu thành âm tiết, từcó khôngCâu 7: Cấu tạo từBa bộ phận cấu tạo của ngôn ngữ là từ vựng, ngữ âm và ngữ pháp.KN: Từ là đơn vị nhỏ nhất có nghĩa và có khả năng hoạt động độc lập.Đặc điểm: là đơn vị hiển nhiên sẵn có cơ bản của mỗi ngôn ngữCó hình thức ngữ âm và ngữ nghĩaCó tính chất cố định và bắt buộc• Cấu tạo1.Đơn vị cấu tạo- Đơn vị cấu tạo: đơn vị cấu tạo từ gọi là hình vị ( từ tố, nguyên vị )- Đây là đơn vi nhỏ nhất có nghĩa của ngôn ngữ- Chia thành 2 loại+ chính tố: mang ý nghĩa từ vựng, có tính độc lập, có ý nghĩa cụ thể trong sự liên hệ logic với đối tượng.+ Phụ tố: mang ý nghĩa bổ sung hoặc ý nghĩa ngữ pháp, có tính phụ thuộc, có ý nghĩa trừu tượng trong sự logic với ngữ pháp.Nếu phụ tố đứng trước gọi là tiền tố, phụ tố đứng sau gọi là hậu tố2.Cấu tạo từ dựa vào cấu tạo từ: từ đơn, từ phái sinh, từ phức ( láy, ghép)+ từ đơn: là từ chỉ có 1 hình vị chính tốVd: horse, man, nhà, ghế...+ từ phái sinh: là từ gồm chính tố kết hợp với phụ tố cấu tạo từ ( thường ở tiếng Anh)Vd: students, homeless, kindness...+ Từ phức: là sự kết hợp của hai hoặc hơn 2 chính tố gồm từ láy và từ ghép++từ ghép; là những từ có cấu tạo bằng cách ghép hoặc hơn 2 từ độc lậpVd: breakfast, bookcase, thuyền bè, buôn bán,...++từ láy: là những từ cấu tạo bằng cách lặp lại thành phần âm thanh của một hình vị hoặc 1 từ. Từ láy phổ biến ở các ngôn ngữ đông và đông nam châu Á.Có thể phân ra láy hoàn toàn và láy bộ phậnVd: nho nhỏ, đo đỏ, trùng trùng điệp điệp, lưa thưa,...• Đơn vị từ vựng tương đương với từTừ là đơn vị cơ bản của từ vựng, của ngôn ngữ, là chỉnh thể gồm hai mặt (âm và nghĩa), có tính cố định, sẵn có, bắt buộc, là đơn vị nhỏ nhất và độc lập, có khả năng hoạt động tự do để tạo câu. Ngữ cố định - Ðơn vị từ vựng tương đương với từĐơn vị dùng làm chất liệu cơ sở để tạo ra câu – đơn vị giao tiếp – không phải chỉ có từ. Ngoài từ ra, còn có một loại đơn vị gọi là cụm từ cố định. Có thể nêu một khái niệm giản dị cho cụm từ cố định điển hình như sau:Cụm từ cố định là đơn vị do một số từ hợp lại, tồn tại với tư cách một đơn vị có sẵn như từ, có thành tố cấu tạo và ngữ nghĩa cũng ổn định như từ.Chính vì thế cụm từ cố định được gọi là đơn vị tương đương với từ. Chúng tương đương với nhau về tư cách của những đơn vị được làm sẵn trong ngôn ngữ, và tương đương với nhau về chức năng định danh, chức năng tham gia tạo câu.Việc nghiên cứu cụm từ cố định của tiếng Việt tuy chưa thật sâu sắc và toàn diện nhưng đã có không ít kết quả công bố trong một số giáo trình giảng dạy trong nhà trường đại học và tạp chí chuyên ngành.Nếu tạm thời chấp nhận tên gọi mà chưa xác định ngay nội dung khái niệm của chúng, thì có thể tóm tắt một trong những bức tranh phân loại cụm từ cố định tiếng Việt như sau:Dưới đây là một số miêu tả cụ thể:Thành ngữĐịnh nghĩaThành ngữ là cụm từ cố định, hoàn chỉnh về cấu trúc và ý nghĩa. Nghĩa của chúng có tính hình tượng hoặc/và gợi cảm.Các cụm từ cố định (thành ngữ) như thế đều thoả mãn định nghĩa nêu trên. Chúng là những thành ngữ điển hình.Có nhiều cách phân loại thành ngữ. Trước hết, có thể dựa vào cơ chế cấu tạo (cả nội dung lẫn hình thức) để chia thành ngữ tiếng Việt ra hai loại: thành ngữ so sánh và thành ngữ miêu tả ẩn dụ.Quán ngữQuán ngữ là những cụm từ được dùng lặp đi lặp lại trong các loại diễn từ (discourse) thuộc phong cách khác nhau. Chức năng của chúng là để đưa đẩy, rào đón, để nhấn mạnh hoặc để liên kết trong diễn từ.Thật ra, tính thành ngữ và tính ổn định cấu trúc của quán ngữ không được như thành ngữ. Dạng vẻ của cụm từ tự do còn in đậm trong các cụm từ cố định thuộc loại này. Chỉ có điều, do nội dung biểu thị của chúng được người ta thường xuyên nhắc đến cho nên hình thức và cấu trúc của chúng cũng tự nhiên ổn định dần lại và rồi người ta quen dùng như một đơn vị có sẵn.Có thể phân loại các quán ngữ của tiếng Việt dựa vào phạm vi và tính chất phong cách của chúng, như sau:Những quán ngữ hay dùng trong phong cách hội thoại, khẩu ngữNhững quán ngữ hay dùng trong phong cách viết (khoa học, chính luận, ) hoặc diễn giảng Ngữ cố định định danhTên gọi này chúng ta tạm dùng (vì nó chưa thật chặt về nội dung) để chỉ những đơn vị vốn ổn định về cấu trúc và ý nghĩa hơn các quán ngữ rất nhiều, nhưng lại chưa có được ý nghĩa mang tính hình tượng như thành ngữ.Chúng thực sự là các cụm từ cố định, nhưng được tạo dựng theo cách gần như cách tạo những từ ghép mà người ta vẫn hay gọi là từ ghép chính phụ. Thực chất đó là những cụm từ cố định, định danh, gọi tên sự vật. Trong mỗi cụm từ như vậy thường có một thành tố chính và một vài thành tố phụ miêu tả sự vật được nêu ở thành tố chính. Nó miêu tả chủ yếu bằng con đường so sánh nhưng không hề có từ so sánh. Thành tố chính thường bao giờ cũng là thành tố gọi tên.Các ngữ cố định định danh thường tập trung với mật độ khá đậm ở khu vực tên gọi các bộ phận cơ thể con người Một số ít hơn là tên gọi của các sự vật khác hoặc tên gọi của một trạng thái, thuộc tính. Cũng như tình trạng của quán ngữ, các cụm từ là ngữ cố định định danh có những biểu hiện không đồng đều nhau ở điểm này hoặc điểm khác. Rõ ràng là, nhìn chung, chúng ổn định cả cấu trúc lẫn ngữ nghĩa. Nhưng tính thành ngữ thì lại kém, thậm chí kém xa hoặc rất xa so với những thành ngữ chân chính. Tuy nhiên, chúng cũng không phải là từ ghép, nếu xét về bậc được cấu tạo. Chỉ có điều, việc cơ chế cấu tạo của chúng có phần giống với các từ ghép chính phục thì chúng ta phải thừa nhận.Ở những mức độ khác nhau, chúng hiện diện như là đơn vị đứng giữa cụm từ cố định-thành ngữ với từ ghép.Những hiện tượng trung gianViệc phân loại các cụm từ cố định tiếng Việt như vừa trình bày trên đây không phải là đã vạch ra những ranh giới tuyệt đối giữa các loại, và không phải các đơn vị trong mỗi loại đều thể hiện những thuộc tính thuần khiết của loại. Chúng ta đã thấy là quán ngữ ít nhiều mang tính chất trung gian giữa cụm từ cố định với cụm từ tự do, còn ngữ cố định định danh thì có tính trung gian giữa cụm từ cố định với từ ghép.Mặc dầu vậy, chúng vẫn là những cụm từ có tính cố định. Chỉ có điều tính cố định đó cao hay thấp, nhiều hay ít mà thôi.Có thể coi các cụm từ cố định tiếng Việt có vùng tâm và vùng biên, có đơn vị điển hình và đơn vị không điển hình. Thành ngữ chắc chắn thuộc vùng trung tâm.Thế nhưng, ngay ở khu vực thành ngữ cũng có những đơn vị trung gian được cấu tạo theo lối thành ngữ nhưng tính tự do, kém ổn định vẫn còn rõ nét.Có những đơn vị đã đạt được tính thành ngữ khá cao nhưng tính bền chắc, tính chỉnh thể về cấu trúc lại còn kém ổn định. Nghĩa là số thành tố cấu tạo nên chúng có thể còn tăng hay giảm được một cách tuỳ nghi.Rất nhiều cụm từ cấu tạo theo kiểu thành ngữ so sánh, là như thế: Nhức như búa bổ, Đắt như vàng, Gầy như gọng vó, Buồn như cha chết, Hôi như chuột chù, Bẩn như hủi, Lôi thôi như ổ chó, Ngược lại, có những đơn vị khác, tính ổ định về cấu trúc khá bảo đảm, tức là không thể thêm bớt các thành tố cấu tạo một cách tuỳ nghi, nhưng tính thành ngữ, tính nhất thể về nghĩa vẫn chưa cao. Nghĩa của cả cụm từ vẫn là nghĩa được hiểu nhờ từng thành tố cộng lại. Ví dụ: Bàn mưu tính kế, Đi ra đi vào, Buôn gian bán lận, Suy đi tính lại, Nghĩ tới nghĩ lui, Gìn vàng giữ ngọc, Trăng tủi hoa sầu, Chân mây cuối trời, Than thân trách phận, Ăn thô nói tục, Yêu trẻ kính già, Những đơn vị như thế, đã, đang và chắc sẽ còn được tạo lập trong tiếng Việt. Đó là những sản phẩm được tạo ra trong đời sống hoạt động ngôn ngữ. Trả lời cho câu hỏi "Chúng có trở thành thành ngữ hay không?" thật là khó. Hẳn rằng còn phải qua thời gian, qua thực tế sử dụng, qua rất nhiều tác động của các nhân tố trong và ngoài ngôn ngữ nữa, mới có thể kết luận được.Câu 8: ý nghĩa ngữ pháp- phương thức ngữ phápĐịnh nghĩa phạm trù ngữ pháp: Phạm trù ngữ pháp là thể thống nhất của những ý nghiã ngữ pháp, được thể hiện ở những dạng thức đối lập nhau. Chẳng hạn phạm trù số có 2 mặt đối lập nhau, đó là số ít và số nhiều. Phạm trù thời có các mặt đối lập ở hiện tại, quá khứ, tương lai.Ý nghĩa ngữ pháp là ý nghĩa chung cho hàng loạt đơn vị ngôn ngữ và được thể hiện bằng những phương tiện ngữ pháp nhất định.Ý nghia ngữ pháp mang tính khái quát còn ý nghĩa từ vựng mang tính cụ thể riêng từng từ.Ví dụ: Ý nghĩa chỉ "sự vật" của các từ: cái bàn, cái ghế, con gà, đoá hoa, v.v.Ý nghĩa chỉ "số nhiều" của danh từ tiếng AnhCác loại ý nghĩa ngữ pháp*Ý nghĩa quan hệ và ý nghĩa tự thân- Ý nghĩa quan hệ là loại ý nghĩa do mối quan hệ của đơn vị ngôn ngữ với các đơn vị khác trong lời nói đem lại.Ví dụ: Trong câu: "Nam đánh An.". Từ Nam biểu thị "chủ thể" của hành động đánh, còn từ An biểu thị "đối tượng". Nếu câu: "An đánh Nam." thì ngược lại.- Những loại ý nghĩa ngữ pháp khác không phụ thuộc vào ý nghĩa ngữ pháp như vậy được gọi là ý nghĩa tự thân.Ví dụ: Giống đực, giống cái; số ít, số nhiều của danh từ; thì hiện tại, thì quá khứ, thì tương lai của động từ thuộc vào ý nghĩa tự thân.Ý nghĩa thường trực và không thường trực (lâm thời)ý nghĩa thường trực là laoij ý nghĩa ngữ pháp luôn đi kèm ý nghĩa từ vựng, có mặt trong mọi dạng thức của đơn vịVd: ý nghĩa chỉ " sự vật" của danh từ trong các ngôn ngữÝ nghĩa lâm thời là loại ý nghĩa chỉ thể hiện ở một số dạng thức nhất định của đơn vị.Ví dụ: Ý nghĩa "thời hiện tại, quá khứ, tương lai" của động từ. Ý nghĩa "số ít, sốnhiều" của danh từ, v.v.II. PHƯƠNG THỨC NGỮ PHÁP (Grammatical manner)phương thức ngữ pháp là cách thức chung nhất để biểu hiện ý nghĩa ngữ pháp.Vd: trong tiếng Anh dung các phương tiện ngữ pháp có hình thức chữ viết là s/es để biểu thị ý nghĩa ngữ pháp số nhiều, ed biểu thị ý ghĩa ngữ pháp là quá khứ.2. Các phương thức ngữ pháp phổ biến2. 1. Phương thức phụ tố (affixation)Phương thức phụ tố là phương thức dùng phụ tố để biểu thị ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: Books, hands, wives, lookers on, v.v.Ngôi thứ 3 số ítgets upS là một phụ tốNhưng không thể hiện số nhiều như trong danh từ- He gets up at 7 a.m every morning.Lưu ý: Trường hợp này hoàn toàn khác trường hợp phụ tố cấu tạo từ. Phụ tố cấu tạo từ là dùng phụ tố để tạo ra từ mới với nghĩa mới.- Có thể mang nghĩa người làm (sau động từ).Ví dụ: Teacher , worker , singer , v.v.- Có thể mang nghĩa trừu tượng (sau danh từ).Ví dụ: neighborhood , childhood , friendship- Có thể mang nghĩa:đầy đủ, nhiều (sau danh từ).Ví dụ: hopeful , beautiful , v.v.Trường hợp "s" trong cách sở hữu không phải phương thức phụ tố, mà nó được xem là một hư tư.Ví dụ: The king's hat, "s" là một hư từ chứ không phải là phụ tố vì ta có thể chen thêm một vài từ giữa "king" và "s". Chẳng hạn: The king of England's hat. - It is raining now.- He is always asking questions.2. 2. Phương thức biến dạng chính tố (infixation)Phương thức biến dạng chính tố là phương thức biến đổi một phần hình thức ngữ âm của chính tố để biểu hiện ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: tooth ->teethtooth -> danh từ số nhiều- I ask the dentist to pull out my bad teeth.- Goose-> geese- Man> men- Woman> women- Mouse > mise- Ox> oxen2. 3. Phương thức thay chính tốPhương thức thay chính tố là phương thức biến đổi hoàn toàn hình thức ngữ âm của chính tố để biểu hiện ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: (To)be "là, nguyên thể" am "là, ngôi thứ nhất, số ít, thì hiện tại"was "số ít, thì quá khứ" were "số nhiều, thì quá khứ".- (To)go "đi, nguyên thể" goes "đi, ngôi thứ 3, số ít, thì hiện tại"went "đi, thì quá khứ"Hoặc trong so sánh hơn, so sánh nhất của tính từ bất quy tắcGood>better> the bestLittle > less> the leastMuch/many> more> the mostHoặc trong so sánh hơn, so sánh nhất của trạng từ bất quy tắcWell >better> the bestFar>further>the furthest2. 4. Phương thức trọng âmPhương thức trọng âm là phương thức dùng trọng âm để phân biệt các ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: ímport (sự nhập khẩu - danh từ)impórt (nhập khẩu - động từ)íncrease (tăng lên - danh từ)incréase (tăng lên - động từ)2. 5. Phương thức lặpPhương thức lặp là phương thức dùng phép lặp để biểu thị sự thay đổi ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: nhà (số ít) > nhà nhà (số nhiều)đêm (số ít) > đêm đêm (số nhiều)2.6. Phương thức hư từPhương thức hư từ là phương thức dùng hư từ để thể hiện ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: những sinh viên, đã đi, sẽ về nhà.2.7. Phương thức trật tự từPhương thức trật tự từ là phương thức sử dụng cách sắp xếp vị trí của các từ trong câu để thể hiện ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều. V c trạng ngữ8. Phương thức ngữ điệuNgữ điệu được xem là một phương thức ngữ pháp khi người ta sử dụng nó để biểu thị các ý nghĩa tình thái của câu.Ví dụ: But I'm a worker, I am not a teacher. Are you drunk?Câu 9: Các ngôn ngữ đơn lậpPhân loại ngôn ngữ theo loại hìnhCơ sở phân loạiPhân loại các ngôn ngữ theo quan hệ loại hình là cách phân loại ngôn ngữ theo cấu trúc và chức năng của chúng. Kết quả phân loại cho ta những loại hình ngôn ngữ. Loại hình ngôn ngữ không phải là một ngôn ngữ cụ thể nào, cũng không phải là một tổng hoặc một tập các ngôn ngữ. Loại hình ngôn ngữ là tổng thể củanhững đặc điểm hoặc thuộc tính về cấu trúc và chức năng vốn có của các ngôn ngữ thuộc nhóm đó, phân biệt nhóm đó với các nhóm ngôn ngữ khác. Trong mỗingôn ngữ có thể thấy ba nhóm thuộc tính:thuộc tính phổ quát, tức là thuộc tính chung, vốn có đối với tất cả các ngôn ngữ thế giới,thuộc tính riêng biệt là thuộc tính chỉ có ở ngôn ngữ đó, thuộc tính loại hình là thuộc tính đặc trưng cho từng nhóm ngôn ngữ nhất định. Thuộc tính loại hình được dùng làm tiêu chuẩn để quy định vị trí của một ngôn ngữ nao đó trong khi phân loại.Phương pháp so sánh loại hìnhNếu phương pháp so sánh–lịch sử hướng vào sự phát triển lịch sử của các ngôn ngữ thân thuộc thì phương pháp so sánh–loại hình lại hướng vào hiện tại, vào hoạt động của kết cấu ngôn ngữ. Nhiệm vụ trung tâm của phương pháp so sánh này là tìm hiểu những cái giống nhau và khác nhau trong kết cấu của hai hoặc nhiều ngôn ngữ. Khi so sánh, người ta có thể xuất phát từ các mặt khác nhau của ngôn ngữ như ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp. Nhưng sự so sánh các cấu trúc ngữ pháp có ý nghĩa to lớn nhất, bởi vì cấu trúc ngữ pháp và vốn từ cơ bản là cơsở của các ngôn ngữ, tạo nên tính tiêng biệt của chúng. Ngữ pháp lại bao gồm từ pháp và cú pháp. Những đặc điểm về cú pháp không bao giờ biểu hiện một cách độc lập với những đặc điểm về từ pháp. Cho nên trong so sánh loại hình, cấu trúc từ pháp có tầm quan trọng đặc biệt. Bằng cách so sánh như vậy, người ta có thể rút ra đâu là những thuộc tính phổ quát (còn được gọi là những phổ niệm ngôn ngữ), đâu là những thuộc tính riêng biệt và đâu là những thuộc tính loại hình. Căn cứ vào những thuộc tính loại hình người ta chia các ngôn ngữ thế giới thành các nhóm loại hình khác nhau.Tiêu biểu cho loại hình này là tiếng Việt, tiếng Hán, tiếng Thái, các tiếng Mon-Khmer, v.v Đặc điểm chính của loại hình này là:- Từ không biến đổi hình thái. Hình thái của từ tự nó không chỉ ra mối quan hệ giữa các từ ở trong câu, không chỉ ra chức năng cú pháp của các từ. Qua hình thái, tất cả các từ dường như không có quan hệ với nhau, chúng thường đứng ở trongcâu tương tự như đứng biệt lập một mình. Chính xuất phát từ đặc điểm này mà người ta gọi loại hình này là "đơn lập".- Quan hệ ngữ pháp và ý nghĩa ngữ pháp được biểu thị chủ yếu bằng hư từ và trật tự từ. Ví dụ:

Dùng hư từ: cuốn vở – những cuốn vở

đọc – sẽ đọcđã đọcđang đọc

Dùng trật tự từ: cửa trước – trước cửa

cá nước – nước cánhà nước – nước nhà- Tính phân tiết. Trong các ngôn ngữ này, các từ đơn tiết làm thành hạt nhân cơ bản của từ vựng. Phần lớn những đơn vị được gọi là từ ghép, từ phái sinh được cấu tạo từ các từ đơn tiết này. Vì thế, ranh giới các âm tiết thường trùng với ranh giới các hình vị, hình vị không phân biệt với từ và do đó ranh giới giữa đơn vị gọi là từ ghép và cụm từ cũng khó phân biệt.- Những từ có ý nghĩa đối tượng, tính chất, hành động không phân biệt với nhau về mặt cấu trúc. Tất cả đều được diễn đạt bằng các từ không biến đổi. Ví dụ: cưa "dụng cụ để xẻ gỗ" và cưa "hành động xẻ gỗ". Chính vì vậy, một số nhà ngôn ngữ học cho rằng trong các ngôn ngữ đơn lập không có cái gọi là "các từ loại".Bài tậpCó 3 dạng bài tập là:1: Xác định các nhân tố giao tiếpCác nhân tố giao tiếp: Nhân vật giao tiếp, hoàn cảnh giao tiếp( hẹp và rộng), muc đích giao tiếp(chính, phụ ), nội dung giao tiếp, phương tiện giao tiếp.2.Xác định phương thức cấu tạo từ phân loại theo cấu tạo: Phương thức từ hóa hình vị, phương thức ghép, phương thức láy.

3. Xác định từ loại: Từ đơn, từ phái sinh, từ phức ( từ láy, từ ghép).