Với nội dung tài liệu Tổng ôn Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đến phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải Địa lý 10 do HOC247 tổng hợp để giúp các em ôn tập và củng cố các kiến thức đã học. Mời các em cùng tham khảo! ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN ẢNH HƯỞNG TỚI SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ NGÀNH GIAO THÔNG VẬN TẢI I. Lý thuyết – Vị trí địa lí: quy định sự có mặt, vai trò của một số loại hình giao thông vận tải. Ví dụ: + Vùng hoang mạc: Lạc đà, trực thăng; + Vùng băng giá xe trượt tuyết do chó và tuần lộc kéo. + Ở Nhật Bản, Anh giao thông vận tải đường biển có vị trí quan trọng. – Địa hình ảnh hưởng lớn đến công tác thiết kế và khai thác các công trình giao thông vận tải. Ví dụ: Địa hình đồi núi phải đầu tư nhiều để xây dựng các công trình: chống lở đất, làm đường vòng, đường hầm… – Khí hậu, thời tiết ảnh hưởng sâu sắc tới hoạt động của phương tiện vận tải. Ví dụ: Các sân bay nhiều khi phải ngừng hoạt động do sương mù. – Sông ngòi: ảnh hưởng vận tải đường sông,chi phí cầu đường. – Khoáng sản: ảnh hưởng hướng vận tải, loại hình vận tải. II. Bài tập minh họa Câu 1: Em hãy kể tên một số loại phương tiện vận tải đặc trưng của vùng hoang mạc của vùng băng giá gần Cực Bắc? Hướng dẫn giải + Vùng hoang mạc: lạc đà (thô sơ) và các phương tiện hiện đại (ô tô, trực thăng,…). + Vùng băng giá gần Cực Bắc: xe quêt (thô sơ) và các phương tiện hiện đại (tàu phá băng nguyên tử, trực thăng,…). Câu 2: Theo em, mạng lưới sông ngòi dày đặc của nước ta có ảnh hưởng như thế nào đến ngành giao thông vận tải? Hướng dẫn giải – Mạng lưới sông ngòi dày đặc thuận lợi cho ngành vận tải đường; sông (chính vì thế ở nước ta vận tải đường sông có khối lượng vận chuyển hàng hóa đứng thứ hai sau đường hộ). – Mạng lưới sông ngòi dày đặc lại không thuận lợi cho vận tải đường ô tô và đường sắt, đòi hỏi phải làm nhiều cầu, phà,… và dễ gây tắc nghẽn giao thông trong mùa lũ. Điều này rất rõ đối với các tuyến đường chạy theo hướng Bắc- Nam (quốc lộ I, đường sắt Thống Nhất). Câu 3: Điều kiện tự nhiên khắc nghiệt ở các hoang mạc nhiệt đới có ảnh hưởng đến ngành giao thông vận tải như thế nào? Hướng dẫn giải – Vùng hoang mạc không có điều kiện phát triển ngành vận tải đường sông và đường sát. – Vận tải ô tô cũng gây trở ngại do cái bay, hão cát sa mạc. Phương liên vận tải phải có thiết kế đặc biệt để chống lại cái nóng dữ dội và để tránh ăn mòn do cát bay. – Vận lải bằng máy bay trực thăng có nhiều ưu việt. – Vận tải băng gia súc (lạc đà) là phổ biến. Câu 4: Em hãy liệt kê các loại phương tiện vận tải khác nhau tham gia vào giao thông vận tải thành phố? Hướng dẫn giải Tàu có đầu máy chạy điện, ô tô (xe buýt và xe du lịch), xe điện ngầm, các loại phương tiện đi lại cá nhân (xe đạp, xe máy,…). Câu 5: Chứng minh rằng các điều kiện tự nhiên ảnh hưởng chủ yếu đến công việc xây dựng, khai thác mạng lưới giao thông và các phương tiện vận tải? Hướng dẫn giải Một số dẫn chứng – Ở miền núi sông ngòi ngắn và dốc thì không thể nói đi sự phát triển ngành giao thông vận tải đường sông; ở những nước nằm trên các đảo, chẳng hạn nhưng Anh và Nhật Bản, ngành vận tải đường biển có vị trí quan trọng. Ở những vùng gần cực, hầu như quanh năm có tuyết phủ, thì bên cạnh các phương tiện vận tải thô sơ như xe quệt, máy bay là phương tiện vận tải hiện đại duy nhất. – Mạng lưới sông ngòi dày đặc thuận lợi cho ngành vận tải đường sông, nhưng không thuận lợi cho vận tải đường ô tô và đường sắt, đòi hỏi phải làm nhiều cầu. phà…. và dễ gây tắc nghẽn giao thông trong mùa lũ. – ở hoang mạc không có điều kiện phát triển ngành vận tải đường sông và đường sắt. Vận tải ô tô cũng trở ngại do cát bay, bão cát sa mạc. Phương tiện vận tải phải có thiết kế đặc biệt để chống lại cái nóng dữ dội và đổ tránh ăn mòn do cát bay. Vận tải bằng trực thăng có ưu việt. Vận tải bằng gia súc (lạc đà) là phổ biến. Câu 6: Nhân tố nào ảnh hưởng sâu sắc nhất tới hoạt động của các phương tiện vận tải hàng không? A. Địa hình. B. Khí hậu, thời tiết. C. Sông ngòi. D. Vị trí địa lí. Hướng dẫn giải Khí hậu thời tiết ảnh hưởng sâu sắc tới hoạt động các phương tiện vận tải hàng không. Bởi phạm vi hoạt động của máy bay là trên bầu trời → nên các hiện tượng thời tiết mây mưa sấm chớp, sương mù có ảnh hưởng trực tiếp. Ví dụ: Các sân bay nhiều khi phải ngừng hoạt động do sương mù. Đáp án cần chọn là: B Câu 7: Ở các vùng hoang mạc nhiệt đới, người ta chuyên chở hàng hóa có khối lượng vừa và nhỏ bằng phương tiện vận tải nào? A. Máy bay. B. Tàu hỏa. C. Ô tô. D. Bằng gia súc (lạc đà). Hướng dẫn giải – Vùng hoang mạc nhiệt đới có khí hậu nắng nóng khắc nghiệt, địa hình chủ yếu là các bãi cát khổng lồ ⇒ đi lại khó khăn → lạc đà là loài vật có sức chịu nóng và chịu khát tốt, di chuyển tốt trên địa hình cát, tốc độ nhanh. – Để vận chuyển các hàng hóa có khối lượng vừa và nhỏ trên địa hình hoang mạc thì lạc đà là phương tiện giao thông phù hợp nhất. (Đối với hàng hóa có khối lượng lớn thường vận chuyển bằng đường sắt, hoặc dầu mỏ cần có các đường ống dẫn dầu). ⇒ Người ta lựa chọn lạc đà làm phương tiện vận chuyển hàng hóa có khối lượng vừa và nhỏ. Đáp án cần chọn là: D Câu 8: Khi lựa chọn loại hình vận tải và thiết kế công trình giao thông vận tải, điều cần chú ý đầu tiên là: A. Điều kiện tự nhiên B. Dân cư C. Nguồn vốn đầu tư D. Điều kiện kĩ thuật Hướng dẫn giải – Điều kiện tự nhiên ảnh hưởng đến việc lựa chọn loại hình vận tải và thiết kế công trình giao thông vận tải.. – Vị trí địa lí: quy định sự có mặt, vai trò của một số loại hình giao thông vận tải. Ví dụ: + Vùng hoang mạc: Lạc đà, trực thăng; + Vùng băng giá xe trượt tuyết do chó và tuần lộc kéo. – Địa hình ảnh hưởng lớn đến công tác thiết kế và khai thác các công trình giao thông vận tải. Ví dụ: Địa hình đồi núi phải đầu tư nhiều để xây dựng các công trình: Chống lở đất,làm đường vòng, đường hầm… Đáp án cần chọn là: A Câu 9: Ở xứ lạnh, về mùa đông, loại hình vận tải nào sau đây không thể hoạt động được ? A. Đường sắt. B. Đường ô tô. C. Đường sông. D. Đường hàng không. Hướng dẫn giả Ở xứ lạnh mùa đông có tuyết rơi, nhiệt độ âm khiến nước bị đóng băng. ⇒ Nước trong các dòng sông thường bị đóng băng vào mùa đông ⇒ cản trở hoạt động của vận tải đường sông. Đáp án cần chọn là: C Câu 11: Để phát triển kinh tế, văn hóa miền núi, giao thông vận tải phải đi trước một bước không phải vì: A. Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ, hình thành cơ cấu kinh tế ở miền núi. B. Tạo ra khối lượng vật chất lớn cho xã hội. C. Đẩy mạnh khai thác tài nguyên thiên nhiên, phát triển văn hóa vùng sâu vùng xa, củng cố an ninh quốc phòng. D. Thúc đẩy giao lưu giữa vùng các vùng miền núi, miền núi với đồng bằng, vừa cung ứng nguyên vật liệu vừa đưa sản phẩm ra thị trường tiêu thụ. Hướng dẫn giải Phát triển giao thông vận tải miền núi có vai trò: – Thúc đẩy sự giao lưu giữa các địa phương ở miền núi vốn có nhiều trở ngại đo địa hình, giữa miền núi với đồng bằng. – Tạo điều kiện khai thác các tài nguyên là thế mạnh to lớn cùa miền núi, hình thành nên các nông, lâm trường, thúc đẩy sự phát triển của công nghiệp, đô thị, tăng cường thu hút dân cư từ đồng bằng lên miền núi. – Từ đó góp phần sẽ thúc đẩy sự phân công lao động theo lãnh thổ, hình thành cơ cấu kinh tế ở miền núi. Các hoạt động dịch vụ (kể cả giáo dục, văn hóa, y tế) cũng có điều kiện phát triển. ⇒ Đáp án A, C, D đúng – Sản phẩm của giao thông vận tải là sự chuyên chở người và hàng hóa, nó không phải là ngành sản xuất ra vật chất. ⇒ Tạo ra khối lượng vật chất lớn cho xã hội không phải là vai trò của giao thông vận tải, đây là vai trò quan trọng của công nghiệp Đáp án cần chọn là: B Câu 12: Ở vùng lãnh thổ phía tây nước ta, mạng lưới giao thông vận tải kém phát triển chủ yếu do A. Địa hình hiểm trở. B. Khí hậu khắc nghiệt. C. Dân cư thưa thớt. D. Khoa học kĩ thuật chưa phát triển. Hướng dẫn giải Nước ta có địa hình đồi núi là chủ yếu, phân bố ở vùng lãnh thổ phía Tây, địa hình miền núi hiểm trở, bị cắt xẻ mạnh, gây ảnh hưởng lớn đến công tác thiết kế, thi công các công trình giao thông vận tải, đòi hỏi chi phí lớn để xây dựng. Ví dụ: Địa hình núi non hiểm trở đòi hỏi phải xây dựng các công trình chống lở đất gây tắc nghẽn giao thông trong mùa mưa lũ, xây dựng các đường hầm xuyên núi, cầu vượt khe sâu… ⇒ Vùng núi phía tây nước ta có mạng lưới giao thông kém phát triển. Đáp án cần chọn là: A Câu 13: Đặc điểm lãnh thổ trải dài trên 15 vĩ độ, địa hình chủ yếu là đồi núi cùng với dải đồng bằng nhỏ hẹp ven biển phía đông có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển giao thông vận tải nước ta: A. Thuận lợi cho sự phát triển các tuyến giao thông Đông – Tây ở nước ta, nối liền vùng núi phía tây với các cảng biển phía đông. B. Thuận lợi cho phát triển các tuyến giao thông Bắc – Nam, tuy nhiên việc phát triển giao thông ở miền núi gặp nhiều trở ngại, đòi hỏi chi phí lớn. C. Nước ta có thể phát triển đầy đủ các loại hình giao thông vận tải. D. Nước ta có nhiều điều kiên thuận lợi để phát triển các tuyến giao thông bắc – nam, đông – tây. Hướng dẫn giải – Lãnh thổ nước ta trải dài theo trên 15 vĩ độ (theo chiều Bắc – Nam) kết hợp với dải đồng bằng ven biển nhỏ hẹp chạy dọc bờ phía đông → thuận lợi cho việc phát triển các tuyến giao thông theo hướng Bắc – Nam. Ví dụ: Tuyến đường sắt Thống Nhất (từ Hà Nội – Tp. Hồ Chí Minh) Tuyến quốc lộ 1A (từ cửa khẩu Hữu Nghị _Lạng Sơn đến Năm Căn_Cà Mau) – Tuy nhiên địa hình với ¾ diện tích đồi núi, phân bố chủ yếu ở phía Tây lãnh thổ → gây khó khăn cho phát triển các tuyến giao thông Đông – Tây, nối vùng đồng bằng ven biển với vùng núi phía tây. Mặt khác, địa hình đồi núi hiểm trở, cắt xẻ mạnh cũng gây nhiều khó khăn cho công tác thiết kế, thi công đường sá, cần đầu tư nhiều chi phí xây dựng hầm đường bộ xuyên núi… Đáp án cần chọn là: B Câu 14. Lãnh thổ phía Tây nước ta chủ yếu là đồi núi, địa hình miền núi hiểm trở, bị cắt xẻ mạnh,… là trở ngại lớn nhất đối với ngành nào dưới đây? A. Các ngành công nghiệp chế biến. B. Ngành thương mại và du lịch. C. Ngành giao thông vận tải. D. Công nghiệp sản xuất tiêu dùng. Hướng dẫn giải Đáp án C. Giải thích: Nước ta có địa hình đồi núi là chủ yếu, phân bố ở vùng lãnh thổ phía Tây, địa hình miền núi hiểm trở, bị cắt xẻ mạnh, gây ảnh hưởng lớn đến công tác thiết kế, thi công các công trình giao thông vận tải, đòi hỏi chi phí lớn để xây dựng. Ví dụ: Địa hình núi non hiểm trở đòi hỏi phải xây dựng các công trình chống lở đất gây tắc nghẽn giao thông trong mùa mưa lũ, xây dựng các đường hầm xuyên núi, cầu vượt khe sâu,… Câu 15. Ý nào sau đây thể hiện ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đến sự phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải? A. Là tiêu chí để đặt yêu cầu về tốc độ vận chuyển. B. Quyết định sự phát triển và phân bố mạng lưới giao thông vận tải. C. Quy định mật độ, mạng lưới các tuyến đường giao thông. D. Quy định sự có mặt và vai trò của một số loại hình vận tải. Hướng dẫn giải Đáp án D. Giải thích: Điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng rất lớn đến giao thông vận tải, đó là việc quyết định sự có mặt, vai trò của các loại hình giao thông vận tải; Ảnh hưởng đến công tác thiết kế, hoạt động và khai thác các công trình giao thông vận tải. Câu 16. Khu vực nào dưới đây giao thông vận tải đường sông không phát triển về màu đông? A. Vùng cận nhiệt. B. Miền nhiệt đới. C. Xứ lạnh. D. Các nước gió mùa. Hướng dẫn giải Đáp án C. Giải thích: Ở xứ lạnh mùa đông có tuyết rơi, nhiệt độ âm khiến nước bị đóng băng nên nước trong các dòng sông thường bị đóng băng vào mùa đông => cản trở hoạt động của vận tải đường sông. Câu 17. Yếu tố nào dưới đây quy định sự có mặt và vai trò của một số loại hình vận tải? A. Chính sách Nhà nước. B. Điều kiện tự nhiên. C. Vốn đầu tư nước ngoài. D. Trình độ lao động. Hướng dẫn giải Đáp án B. Giải thích: Điều kiện tự nhiên ảnh hưởng đến việc lựa chọn loại hình vận tải và thiết kế công trình giao thông vận tải.. – Vị trí địa lí: quy định sự có mặt, vai trò của một số loại hình giao thông vận tải. Ví dụ: + Vùng hoang mạc: Lạc đà, trực thăng; + Vùng băng giá xe trượt tuyết do chó và tuần lộc kéo. – Địa hình ảnh hưởng lớn đến công tác thiết kế và khai thác các công trình giao thông vận tải. Ví dụ: Địa hình đồi núi phải đầu tư nhiều để xây dựng các công trình: Chống lở đất,làm đường vòng, đường hầm… Trên đây là toàn bộ nội dung tài liệu Tổng ôn Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đến phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải Địa lý 10. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính. Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập . Các em quan tâm có thể tham khảo thêm các tài liệu cùng chuyên mục:
Chúc các em học tập tốt ! |
