Thuốc tiêm tránh thai được nghiên cứu từ thập niên 60, bán rộng rãi đầu thập niên 70 đến đầu thế kỷ này đã có khoảng 100 triệu phụ nữ ở 90 nước dùng. Ở Việt Nam, thuốc tiêm tránh thai hiện nay đã có ở một số tỉnh thành, nhưng chưa được bán rộng rãi trong cả nước. Đây là hoóc môn progesteron, chỉ tiêm một lần vào bắp. Progesteron sẽ tiết dần vào cơ thể, giúp chị em tránh thai trong một thời gian dài (có loại 1 tháng và 3 tháng). Ưu điểm Thuốc tiêm tránh thai làm ức chế rụng trứng 100%, đồng thời ức chế tiết chất nhầy ở cổ tử cung rất mạnh làm cho tinh trùng không thâm nhập được vào buồng tử cung nên có hiệu quả tránh thai cao (99,6%). Thuốc tiêm tránh thai dùng liều cao (150mg/lần) sẽ hấp thu chậm, có hiệu lực kéo dài nên chỉ dùng 1 lần có thể tránh thai trong 3 tháng, giống như đình sản tạm thời. Thuốc tiêm tránh thai không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, muốn có thai lại chỉ cần ngừng thuốc vài tháng. Thuốc tiêm tránh thai duy trì, làm tăng sự tiết sữa, có tiết vào sữa với lượng rất nhỏ (0,02 – 0,08 µg/kg/ngày). Trẻ bú sữa mẹ có tiêm thuốc tránh thai sẽ có chiều cao cân nặng, trí tuệ phát triển bình thường. Vì vậy, thuốc vẫn thích hợp với người cho con bú. Phương pháp tránh thai này không gây ra rối loạn về mạch, huyết áp, không ảnh hưởng đến việc sản xuất steroid và miễn dịch, không gây phù, không làm phát triển u xơ tử cung nên có thể dùng cho người u xơ tử cung. Thuốc tiêm tránh thai có thể dùng cho người có bệnh van tim chưa có biến chứng song không dùng cho người bị bệnh tim nặng như: nhồi máu cơ tim, viêm tắc tĩnh mạch.
 Tác dụng phụ của thuốc tiêm tránh thai Có 6 tác dụng phụ khi dùng thuốc tránh thai bằng thuốc tiêm tránh thai: Mất kinh Khi dùng thuốc tiêm tránh thai chỉ chứa progestin thì lượng progestin sẽ cao hơn estrogen so với tỷ lệ lúc bình thường, nên niêm mạc tử cung không phát triển mạnh dày ra và bị bong, chảy máu như lúc hành kinh thông thường, gọi là hiện tượng mất kinh. Khoảng 60% người dùng bị hiện tượng này (nếu tính cả những người chỉ bị vài lần trong năm). Hiện tượng này không có hại gì cho sức khỏe hay sinh sản về sau, nên vẫn tiếp tục dùng thuốc tiêm tránh thai. Thuốc tiêm tránh thai có hiệu quả tới 96,6% nên hiện tượng này thường không phải là dấu hiệu có thai, tuy nhiên để chắc chắn, cần kiểm tra. Nếu có thai (có thể có thai trước khi dùng thuốc tiêm tránh thai mà không biết, hay do dùng thuốc tiêm tránh thai mà không có hiệu quả, tuy rất hiếm) thì có thể giữ lại thai hay phá thai. Trong trường hợp muốn giữ thai thì ngừng dùng thuốc tiêm tránh thai và theo dõi như thai bình thường vì thuốc tiêm tránh thai dùng trước đó không có hại cho thai. Rong kinh Khi dùng thuốc tiêm tránh thai cũng có thể bị rong kinh, rong huyết, băng kinh. Rong kinh là kinh kéo dài (7 – 8 ngày) lượng máu ra bằng hay nhiều hơn bình thường (50 – 80ml). Hiện tượng này thường chỉ xảy ra trong những mũi tiêm đầu thuốc tiêm tránh thai sau đó hết dần, đi vào ổn định, nên vẫn cứ tiếp tục dùng thuốc tiêm tránh thai. Rong huyết là xuất huyết một ít giữa chu kỳ hành kinh. Hiện tượng này không nghiêm trọng và không cần điều trị, sẽ tự hết. Băng kinh là lượng máu nhiều hơn hành kinh bình thường, rất ít khi xảy ra. Tăng cân Thuốc tiêm tránh thai làm tăng cân nhanh chóng, thường tăng 5% trong vòng 6 tháng, tình trạng tăng cân vẫn tiếp tục kéo dài. Có tới 25% nữ tham gia khảo sát đã tăng tới 10kg sau 3 năm dùng thuốc tiêm tránh thai. Nếu khi dùng thuốc tiêm tránh thai mà bị tăng cân nhanh chóng thì nên tham khảo ý kiến thầy thuốc và có thể chuyển sang dùng biện pháp tránh thai khác. Loãng xương Thuốc tiêm tránh thai làm giảm độ kết dính của xương, gây loãng xương nữ ở bất cứ độ tuổi nào, thường xảy ra nhanh và tồi tệ khi dùng kéo dài quá 2 năm, còn dùng trong phạm vi 2 năm thì không hay rất hiếm xảy ra. Vì thế không nên dùng thuốc tiêm tránh thai quá 2 năm. Thay đổi tâm trạng Thuốc tiêm tránh thai còn làm cho người dùng thay đổi tâm trạng giống như khi có thai (khi buồn, khi giận, chán nản, mỏi mệt) nhưng chỉ trong thời gian ngắn, nếu kéo dài thì cần điều trị và sau khi điều trị một thời gian ngắn cũng hết. Nhức đầu Ngoài ra nhức đầu, đau bụng dưới, cương vú, buồn nôn nhưng không nặng, có thể xử lý bằng các cách thông thường. Ai không được sử dụng thuốc tiêm tránh thai? Tiêm thuốc tránh thai là biện pháp không thích hợp với một số mẹ sau: – Phụ nữ đang có thai hoặc đang bị ung thư vú. – Những người có nhiều nguy cơ bị bệnh mạch vành (như lớn tuổi, hút thuốc lá, tiểu đường và tăng huyết áp). – Người có bệnh tăng huyết áp hoặc có bệnh lý mạch máu. – Người đang bị thuyên tắc tĩnh mạch sâu, thuyên tắc phổi hoặc đã từng hoặc đang bị tai biến mạch máu não hoặc thiếu máu cơ tim. – Người đang bị lupus ban đỏ hệ thống và có kháng thể kháng phospholipid (hoặc không làm xét nghiệm) hoặc có giảm tiểu cầu trầm trọng. – Người bị ra máu âm đạo bất thường chưa được chẩn đoán nguyên nhân. – Người đã từng bị ung thư vú và không có biểu hiện tái phát trong vòng 5 năm trở lại. – Người bị bệnh tiểu đường có biến chứng (thận, thần kinh, võng mạc, mạch máu) hoặc trên 20 năm. Một lưu ý nữa là khi áp dụng phương pháp này, bạn nên tới các cơ sở y tế chuyên sản phụ khoa để được khám cẩn thận và biết mình có thể áp dụng biện pháp tránh thai nói trên hay không. Dựa trên tình trạng sức khỏe của chị em, các bác sĩ sẽ khuyên bạn nên áp dụng biện pháp nào là phù hợp nhất. Theo Khám phá
Bởi bichhanh - 02-06-2020 1. Cho con bú vô kinh: Cho con bú vô kinh là một phương pháp tránh thai mà tận dụng hiệu quả tránh thai tự nhiên của sữa mẹ. Người mẹ cho con bú làm gia tăng nồng độ prolactin. Khi prolactin tăng trong máu sẽ ngăn chặn sự rụng trứng và làm như vậy ngăn ngừa mang thai. Phụ nữ cho con bú hoàn toàn thường không rụng trứng trong ít nhất 6 tháng sau khi sinh con và tiếp tục cho con bú trong 12 tháng sau khi sinh con, không trở về rụng trứng (do đó bảo vệ khỏi mang thai) trong thời gian này. Tuy nhiên những điểm cần lưu ý của phương pháp này đó là : - Hiệu quả tránh thai không cao, là phương pháp tạm thời trước khi áp dụng biện pháp tránh thai hiệu quả cao hơn. - Chỉ có tác dụng trong 6 tháng đầu sau sinh khi chưa có kinh trở lại. - Phải cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, bú cả ngày lẫn đêm. - Cần duy trì cho bé bú mẹ ngay cả khi mẹ ốm hoặc bé ốm. 2. Sử dụng bao cao su Sử dụng bao cao su là phương pháp tránh thai có hiệu quả cao, đạt tới 85% - 97% nếu áp dụng đúng. Bên cạnh đó việc sử dụng bao cao su còn giúp phòng tránh được các bệnh lây truyền qua đường tình dục.Bao cao su nên được sử dung ngay khi có quan hệ tình dục trở lại sau sinh. Những điểm cần lưu ý: - Kiểm tra bao cao su trước khi dùng về hạn sử dụng, sự nguyên vẹn của bao cao su. - Mỗi lần giao hợp điều sử dụng bao cao su mới. - Làm xẹp núm nhỏ ở đầu bao cao su và mang trước khi giao hợp. - Sau khi xuất tinh rút dương vật ra lúc còn cương, giữ chặt vành bao cao su ở gốc dương vật để tránh tuột bao cao su và tinh dịch không tràn ra ngoài - Bảo quản bao cao su ở nơi thoáng mát tránh ánh sáng. 3. Đặt vòng tránh thai Đây là phương pháp tránh thai tạm thời, hiệu quả tránh thai cao. Thời điểm đặt vòng: - Sau sinh 6 tuần trở đi, chưa có kinh trở lại và biết chắc là không có thai. - Nếu có kinh trở lại đặt vòng trong 5 ngày đầu sau hành kinh. Những điểm cần lưu ý sau đặt vòng: - Hiệu quả tránh thai 5- 10 năm (tùy theo loại vòng khách hàng đặt). Nhân viên y tế sẽ thông tin cho khách hàng thời hạn của vòng đã đặt. - Tái khám theo lịch hẹn của nhân viên y tế. - Có thể có nhiều huyết trắng hơn bình thường. - Đau ít trong khi và ngay sau khi đặt vòng. - Có thể ra máu kinh nhiều hơn và kinh dài hơn trong một vài tháng đầu. - Vòng tránh thai không phù hợp cho phụ nữ đã từng có thai ngoài tử cung. - Nếu đang bị viêm nhiễm đường sinh dục, bị viêm niêm mạc tử cung sau sinh chỉ đặt vòng sau khi đã điều trị ổn. - Vòng tránh thai không phòng tránh được các bệnh lây qua đường tình dục. 4. Que tránh thai Là phương pháp tránh thai tạm thời, hiệu quả tránh thai cao. Thời điểm cấy que: - Trong vòng 6 tuần sau sinh và đang cho con bú. - Bất cứ lúc nào trong 6 tháng đầu sau sinh và chưa có kinh trở lại. Những điểm cần lưu ý sau cấy que: - Có hiệu quả tránh thai trong 3 năm. - Sau khi rút que, khả năng có thai trở lại nhanh chóng. - Không phải bổ sung thêm các phương pháp tránh thai khác. - Khi sử dụng que cấy có thể gặp 1 vài tác dụng phụ như đau đầu, chóng mặt, căng ngực, mụn trứng cá, khô âm đạo... - Phản ứng phụ khác như rong kinh, nhiều trường hợp sau 1 năm thường gây vô kinh. - Những trường hợp không sử dụng được que cấy tránh thai: Có thai, ung thư vú, bệnh lý nội khoa nặng, có tiền sử vô kinh và hoặc kỳ kinh bất thường. 5. Thuốc tránh thai dạng uống dành cho bà mẹ cho con bú Là phương pháp tránh thai tạm thời, hiệu quả tránh thai cao nếu áp dụng đúng. Thời điểm sử dụng thuốc sau sinh: Ngay sau khi có sữa hoặc bất cứ thời điểm nào nếu biết chắc là không có thai. Những điểm cần lưu ý: - Uống mỗi ngày 1 viên vào 1 giờ nhất định, theo chiều mũi tên trên vỉ thuốc, dùng vỉ kế tiếp ngay sau khi hết vỉ trước, không ngừng giữa 2 vỉ. - Nếu quên uống thuốc (1 viên hoặc nhiều hơn) hoặc uống trễ hơn 3 giờ trở lên cần uống ngay 1 viên khi nhớ ra và tiếp tục uống mỗi ngày như thường lệ và sử dụng thêm biện pháp tránh thai hỗ trợ trong 2 ngày tiếp theo. - Phương pháp tránh thai này không phòng tránh được các bệnh lây qua đường tình dục. - Một số vấn đề khó khăn xảy ra khi uống thuốc như không có kinh, kinh ít hoặc kinh kéo dài. Ngoài ra có thể có nhức đầu, căng ngực, đau nặng bụng dưới… 6. Thuốc tránh thai dạng tiêm DMPA Là phương pháp tránh thai tạm thời, hiệu quả tránh thai cao. Thời điểm tiêm thuốc sau sinh: - Nếu cho con bú có thể tiêm từ tuần thứ 6 sau sinh. - Nếu không cho con bú có thể tiêm bất cứ lúc nào nếu chắc chắn không có thai. Những điểm cần lưu ý: - Tiêm mũi kế tiếp theo lịch hẹn của nhân viên y tế. - Thuốc tiêm tránh thai không phòng tránh được các bệnh lây qua đường tình dục. - Sau khi tiêm thuốc thường là không có kinh hoặc kinh ít. - Nếu ra máu âm đạo bất thường cần phải tái khám ngay. 7. Triệt Sản Nữ: Triệt sản là biện pháp tránh ngừa thai vĩnh viễn và không hồi phục, hiệu quả rất cao trên 99%. Thời điểm triệt sản sau sinh: Trong vòng 7 ngày đầu sau sinh hoặc trì hoãn đến 6 tuần sau sinh hoặc kết hợp triệt sản khi phẩu thuật lấy thai. Những điểm cần lưu ý: - Triệt sản không phòng tránh được các bệnh lây qua đường tình dục - Triệt sản không ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như tâm sinh lý của người được triệt sản. - Sau triệt sản vẫn có kinh nguyệt bình thường và không ảnh hướng đến quan hệ tình dục. |
