Bức tranh thiên nhiên trong Vội vàng và Đây thôn Vĩ Dạ
Dàn ý so sánh thiên nhiên trong Vội vàng và Đây thôn Vĩ DạDàn ý số 1I. Mở bài: Show
Tình yêu thiên nhiên không phải là mới mẻ trong thi ca, song ở mỗi nhà thơ bức tranh thiên nhiên lại hiện lên chứa đầy cảm xúc và góc nhìn mới mẻ. Đến với Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử khổ 1 và Vội vàng - Xuân Diệu ở khổ thơ 2, người đọc được cảm nhận 2 bức tranh thiên nhiên đầy tươi mới và đẹp đẽ. II. Thân bài: -Tình yêu thiên nhiên: Với Hàn Mạc Tử tình yêu thiên nhiên gắn với tình yêu quê hương, nỗi nhớ, kỉ niệm về quê hương - nơi ông đã từng gắn bó sâu sắc, đã có những kỉ niệm với những con người ông yêu mến và cả mối tình 1 thuở của ông. (Phân tích vẻ đẹp thiên nhiên trong khổ thơ này). Hàn Mạc Tử đã sử dụng những từ ngữ vô cùng đắt giá làm sáng lên một khung cảnh thơ mộng, tuyệt đẹp của xứ Huế trong buổi sáng sớm. Cảnh vật, cây cối hòa hợp với con người được vẽ lại trong bài thơ rất đỗi thân thương, chan chứa tình yêu và nỗi nhớ. Còn bức tranh thiên nhiên mùa xuân của Xuân Diệu thì lại tươi mới, tràn trề sức sống của cây cỏ, hoa lá, thần, vật. Con người như đang trải mình, hòa mình vào mùa xuân tươi mới ấy. Nhà thơ giới thiệu, nhà thơ vui vẻ, gấp gáp được ôm lấy khung cảnh tươi non này và có tham vọng chiếm giữ lấy nó cho riêng mình, chiếm giữ lâu dài. (Phân tích để thấy được vẻ đẹp của thiên nhiên và tâm trạng của nhà thơ. => 2 khổ thơ là hai bức tranh thiên nhiên khác nhau: 1 bên là phong cảnh thơ mộng chứa chan tình yêu, nỗi nhớ của xứ Huế và một bên là bức tranh xuân rộn ràng, đầy sức sống. Mỗi bức tranh lại khiến người ta có một xúc cảm riêng, một suy nghĩ riêng nhưng đều khiến người đọc rung động, yêu thích và muốn được thổn thức cùng tác giả. Đó là vẻ đẹp mà thơ ca mang tới cho độc giả, đã đem con người lại gần với nhau và rung lên những rung động từ sâu thẳm tâm hồn mỗi người. - Bức tranh thiên nhiên được miêu tả bằng những nghệ thuật độc đáo, mới mẻ: + Đây thôn Vĩ Dạ: Những hình ảnh vừa quen thuộc dân dã đã được Hàn Mạc Tử biến trở thành mới lạ hiện đại. Hàn Mạc Tử đã truyền vào những chất liệu ấy một màu sắc thẩm mỹ mới. Không chỉ hàng cau, mà nắng mới trên hàng cau; Không chỉ khám phá ra những lá non xanh mướt của vườn cây mà còn nhận ra cái màu xanh ngọc sang trọng; Không nhắc lại ngõ trúc, cành trúc hiu quạnh tĩnh mịch của ngày xưa mà là “lá trúc che ngang mặt chữ điền". Câu thơ bao hàm được cả khung cảnh làng quê, ngõ trúc và cuộc sống đang diễn ra, gần gũi thân thương… ( dấu hỏi câu đầy ý nghĩa, nhiều cách hiểu) Câu thơ mở đầu bài Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử: "Sao anh không về chơi thôn Vỹ" là một câu hỏi phản ánh nội tâm phong phú và tuyệt vời tế nhị của nhà thơ: vừa như mời mọc, vừa như trách móc lại vừa như một niềm tự an ủi từ trong tâm hồn sâu thẳm của nhà thơ. + Xuân Diệu: Hình ảnh thơ mới lạ: tuần tháng mật, chớp hàng mi, thần vui, cặp môi gần....; những từ ngữ mạnh mẽ, chứa sức biểu cảm cao: ngon, xanh rì... => Đều là những nhà Thơ mới, chính vì vậy mà bức tranh thiên nhiên họ mang đến cũng chứa những nét mới lạ mà thơ ca truyền thống trước đó chưa hề có, cho dù ở mỗi bài thơ lại có mức độ và điểm riêng độc đáo. Mỗi bức tranh, qua bàn tay mỗi người nghệ sĩ, lại trở nên khác biệt và độc đáo. III. Kết bài: 2 khổ thơ là 2 bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp mà Hàn Mạc Tử và Xuân Diệu đã đem đến cho bạn đọc. Tuy mỗi bức tranh là một vẻ đẹp khác nhau nhưng đều chan chứa sức sống, tình cảm và đem đến cho bạn đọc những xúc cảm, rung động từ đáy lòng Dàn ý số 2a. Mở bài Giới thiệu hai đối tượng được so sánh ( Nếu như là mở bài gián tiếp thì cần thêm bước dẫn dắt đầu tiên): Đoạn trích trong Vội vàng của Xuân Diệu cũng như đoạn trích Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử Ví dụ: Là hiện tượng thơ kì lạ bậc nhất phong trào thơ mới, thơ Hàn Mặc Tử là sự đan xen thanh khiết, trong sáng và những hình ảnh ma cuối cuồng loạn nhưng trực sâu trong thẳm tâm hồn lại cháy lên một khát vọng sống mãnh liệt, niềm khao khát giao cảm với cuộc đời tươi đẹp.Chính vì thế, trong sáng tác của Hàn Mặc Tử thấp thoáng vần thơ tươi tắn lấp lánh nhưng cũng đầy chua xót, tiêu biểu là Đây Thôn Vĩ Dạ.Cùng miêu tả về vẻ đẹp thiên nhiên, Xuân Diệu - nhà thơ của mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu với Vội vàng lại có sự thể hiện rất riêng, rất Xuân Diệu, thông qua đó cho ta thấy được một cái tôi cá nhân trong thơ mới mãnh liệt trong tình yêu cuộc sống tha thiết. b. Thân bài ♦ Về Vội vàng của Xuân Diệu - Giới thiệu khái quát về tác phẩm, vị trí đoạn trích và tác giả - Làm sáng rõ đoạn trích
~> Bức tranh hài hòa đầy đủ âm thanh, hình ảnh, màu sắc, đường nét...Tất cả như đang ngân lên, rung lên và hòa nhịp cùng với cảm xúc rạo rực, thiết tha của Xuân Diệu. Điệp từ "này đây" mang ý nghĩa liệt kê nhưng thể hiện được sự ngạc nhiên ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tuyệt diệu với trần thế, nó còn như lời mời gọi thiết tha chân thành, nhấn mạnh sự sống không chỉ đang căng đầy mà còn dâng trào đi muôn nơi, dâng trào đến vô cùng vô tận. Câu thơ "Tháng giêng ngon như cặp môi gần" được xem như một trong những câu thơ mới nhất, rât tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật thơ Xuân Diệu..Tháng giêng là tháng đầu của mùa xuân, mùa xuân lại là mùa của sự sống, cây cối đâm chồi, nảy lộc trăm hoa khoe sắc.Trong cảm nhận của nhà thơ, mùa xuân không chỉ mang trong nó vẻ tươi non của tự nhiên mà còn chứa đựng điều tuyệt vời của cuộc sống, tuổi trẻ và tình yêu.Hình ảnh "cặp môi gần" là hình ảnh độc đáo , tinh tế diễn tả thật nhất niềm đam mê , tình yêu cuộc sống đến cuồng nhiệt của nhà thơ.Quan niệm thẩm mĩ của Xuân Diệu cũng rất hiện đại, lấy con người làm chuẩn mực cho cái đẹp thay vì lấy thiên nhiên như trong văn học Trung đại. Tính từ "ngon" thể hiện cách nhà thơ tận hưởng cuộc sống bằng mọi giác quan.Có thể nói đây là cuộc so sánh đầy táo bạo cho thấy sự phát hiện vẻ đẹp thiên nhiên thật kì diệu, thổi vào đó 1 tình yêu rạo rực, đắm say, ngất ngây ♦ Về Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử - Giới thiệu khái quát về tác phẩm, vị trí đoạn trích và tác giả - Làm sáng rõ đoạn trích bài Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử: Vẻ đẹp thôn Vĩ Dạ xứ Huế buổi bình dưới cái nhìn khao khát ước mong, đắm say mãnh liệt hướng về tình yêu, cuộc đời.
~> Thôn Vĩ trở thành ẩn dụ cho cuộc đời tươi đẹp mà Hàn Mặc tử muốn trở về.Việc sử dụng thanh bằng 6/7 thể hiện sự bâng khuâng, tiếc nhớ cùng hoài niệm + Bức tranh thôn Vĩ buổi sớm mai
~> Cách ngắt nhịp 1/3/3 gợi ra những bước chân nhẹ nhàng, chậm rãi ngắm nhìn vẻ đẹp thôn Vĩ
~> Khu vườn được sự chăm sóc kĩ càng bởi bàn tay khéo léo của con người thôn Vĩ ~> Cảm xúc của thi nhân ngạc nhiên, thích thú trước vẻ đẹp xanh non biếc dờn của Vĩ Dạ thôn - Mặt chữ điền tạo nên một cấu trúc cân xứng hài hòa trong bức tranh thôn Vĩ mang vẻ đẹp phúc hậu, chất phác kín đáo, cũng có thể hiểu là khuôn mặt tự họa của Hàn Mặc Tử , là cuộc sống trở về trong tâm tưởng của nhà thơ: Khao khát cháy bỏng, mãnh liệt của Hàn Mặc Tử muốn được trở về, hòa nhập, được giao cảm với cuộc đời ♦ So sánh nét tương đồng và điểm khác biệt giữa hai đối tượng trên hai bình diện: nội dung và hình thức nghệ thuật ( sử dụng chủ yếu thao tác phân tích và so sánh) - Điểm tương đồng:
- Điểm khác biệt:
♦ Lí giải sự tương đồng và khác biệt: + Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử đều là những nhà thơ tài hoa, lãng mạn + Ở Xuân Diệu, đó là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới, là nhà thơ của mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu với hình thức nghệ thuật từ ngữ, giọng điệu, nhịp điệu thơ táo bạo, ảnh hưởng đậm nét ở phương Tây. Ông được mệnh danh là ông hoàng thơ tình + Ở Hàn Mặc Tử: đó là một hiện tượng thơ kì lạ bậc nhất của phong trào thơ mới, là hồn thơ đan xen tinh khiết trong sáng và những hình ảnh ma quái cuồng loạn.Hơn thế nữa, trong hoàn cảnh Hàn Mặc sáng tác bài thơ là sự đau đớn cả về thể xác lẫn tinh thần vì bệnh tật ~> Chính hoàn cảnh riêng biệt của mỗi nhà thơ làm nên sự khác biệt cho mỗi tác phẩm để lại những dư vị khác nhau trong lòng độc giả => Dưới bút pháp và phong cách nghệ thuật khác nhau mà Xuân Diệu cũng nhưng Hàn Mặc Tử vẽ nên bức tranh thiên nhiên đầy độc đáo và khác lạ. Với Vội vàng , đó là cảnh sắc thiên nhiên non trẻ, đầy ắp sắc xuân của một "bữa tiệc trần gian đặc biệt mới lạ - 1 thiên đường trên mặt đất" nhưng cũng đem đến sự dặt dìu luyến tiếc vì sự lo sợ chóng phai dưới sự bùng nổ về cái tôi cá nhân trong thơ mới, một tuyên ngôn nghệ thuật về quan niệm sống tận hưởng vẻ đẹp tươi của cuộc sống.Còn Hàn Mặc Tử, thiên nhiên lại hiền hòa, nhẹ nhàng mang đậm dấu ấn miền quê . Tuy nhiên, thơ Hàn Mặc Tử là sự đan xen thanh khiết, trong sáng và những hình ảnh ma quái, cuồng bạo, thiên nhiên ấy lại có sự đổi thay trước tâm tư tình cảm của chủ thể trữ tình, thiên nhiên tươi đẹp bỗng ngỡ ngàng phủ kín nỗi buồn thi nhân.Chính dấu ấn đặc sắc mang màu sắc rất riêng trên nền tảng của sự tài năng, của những tâm hồn nhạy cảm trước thiên nhiên, cuộc sống và trái tim thấm đẫm tình đời, tình người đã đem đến cho độc giả bức tranh thiên nhiên trong chiều sâu cảm nhận đồng thời cũng cùng hòa nhịp đập với tâm hồn đáng trân trọng c. Kết bài
(Toquoc)- Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử là hai nhà thơ nổi tiếng của phong trào thơ mới 1930-1945 nhưng mỗi người có một phong cách riêng. Nếu Xuân Diệu được xem là nhà thơ mới thì Hàn Mặc Tử được coi là nhà thơ lạ nhất trong những nhà thơ mới. Cả hai đều nói đến mùa xuân nhưng mỗi người có một cách nói riêng. Điều đó thể hiện khá rõ trong hai bài thơ viết về mùa xuân Vội vàng (Xuân Diệu) và Mùa xuân chín (Hàn Mặc Tử).(Toquoc)- Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử là hai nhà thơ nổi tiếng của phong trào thơ mới 1930-1945 nhưng mỗi người có một phong cách riêng. Nếu Xuân Diệu được xem là nhà thơ mới thì Hàn Mặc Tử được coi là nhà thơ lạ nhất trong những nhà thơ mới. Cả hai đều nói đến mùa xuân nhưng mỗi người có một cách nói riêng. Điều đó thể hiện khá rõ trong hai bài thơ viết về mùa xuân Vội vàng (Xuân Diệu) và Mùa xuân chín (Hàn Mặc Tử).
Hàn Mặc Tử cũng viết về mùa xuân nhưng không vồ vập, sôi nổi, đắm say như Xuân Diệu mà trầm tĩnh, nhẹ nhàng, sâu lắng. Mở đầu bài thơ Mùa xuân chín là khung cảnh: Trong làn nắng ửng khói mơ tan/ Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng./ Sột soạt gió trêu tà áo biếc/ Trên giàn thiên lý/ Bóng xuân sang. Mùa xuân về lặng lẽ và êm ái. Âm của các từ lan, tan, vàng, sang vừa đủ để diễn tả bước đi hết sức khẽ khàng của mùa xuân. Thi sĩ cảm nhận một cách tinh tế sự biến đổi không gian. Đúng vào thời điểm “khói mơ tan” cũng là lúc “đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng”. Từ láy “lấm tấm” làm cho màu vàng của những mái tranh cứ hiện dần lên. “Lấm tấm” còn cho ta biết tầm nhìn của thi sĩ. Nếu Xuân Diệu nghe được “khúc tình si” của “yến anh” thì Hàn Mặc Tử cũng nghe được “sột soạt gió trêu tà áo biếc trên giàn thiên lý”. Thiên nhiên dưới con mắt của Hàn Mặc Tử cũng tình tứ lắm. Nếu Xuân Diệu khoe “này đây hoa của đồng nội xanh rì” thì Hàn Mặc Tử chỉ lặng lẽ tả “sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời”. Và trong cái khung cảnh mùa xuân tràn đầy sức sống đó xuất hiện “bao cô thôn nữ hát trên đồi”. Họ đang hát một cách say sưa . Thi sĩ vừa nghe, vừa nhìn, vừa cảm: Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi/ Hổn hển như lời của nước mây/ Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc/ Nghe ra ý vị và thơ ngây. Ở đây có sự hoà hợp giữa mùa xuân, tuổi trẻ, tình yêu. Các cô thôn nữ tươi trẻ đang hát những bài hát về tình yêu trong một không gian mùa xuân thật thoáng đãng. Đó là mùa xuân đang xanh. Nhưng mùa xuân xanh qua đi rất nhanh: Khách xa gặp lúc mùa xuân chín/ Lòng trí bâng khuâng chớt nhớ làng/ Chị ấy năm nay còn gánh thóc/ Dọc bờ sông trắng nắng chang chang”. Phải đọc đi đọc lại nhiều lần ta mới phát hiện được những nét tương phản của hai bức tranh. Một bên “sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời”. Còn bên kia “dọc bờ sông trắng nắng chang chang”. Cái xanh tươi của cỏ đối lập với cái chang chang của nắng. Một bên “bao cô thôn nữ hát trên đồi”. Còn bên kia “chị ấy năm nay còn gánh thóc”. Cô và chị, bao cô và chị ấy, hát trên đồi và gánh thóc dọc bờ sông. Một bên còn xuân xanh, một bên đã qua thời tuổi trẻ. Bên thì đông vui, bên thì lặng lẽ một mình. Từ hình ảnh Chị ấy năm nay còn gánh thóc/ Dọc bờ sông trắng nắng chang chang mà Hàn Mặc Tử ngậm ngùi cho bao cô thôn nữ ở trên kia: Ngày mai trong đám xuân xanh ấy/ Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi! Đó là quy luật không ai có thể cưỡng được. Thi sĩ biết vậy mà vẫn tiếc thầm cho họ và cả thầm tiếc cho mình, tiếc cho cái tuổi thanh xuân một đi không bao giờ trở lại. Rõ ràng cùng viết về mùa xuân nhưng Vội vàng của Xuân Diệu và Mùa xuân chín của Hàn Mặc Tử có những cách thể hiện khác nhau. Mỗi cách thể hiện có cái hay riêng. Ta thích sự vồ vập, sôi nổi, đắm say của Xuân Diệu nhưng ta cũng thích sự trầm tĩnh, nhẹ nhàng, sâu lắng của Hàn Mặc Tử. Chính cá tính sáng tạo làm nên nét riêng độc đáo của từng nhà thơ. Mai Văn Hoan |
