IP của bạn là: 117.4.90.25 Show Thời gian: {{time | date:"dd-MM-yyyy ' ' HH:mm:ss"}} Sốt cao co giật là tình trạng bệnh lý rất hay gặp, đặc biệt ở trẻ nhỏ, nhất là khi có sự thay đổi thời tiết, khí hậu. Nếu không biết cách sơ cứu sốt cao co giật để khống chế, cơn co giật sẽ khiến não của trẻ thiếu ôxy, làm giảm trí tuệ và có thể lên cơn động kinh. 1. Tại sao có hiện tượng sốt cao co giật? Cơn co giật có thể xảy ra khi trẻ sốt trên 39 độ C. Nếu sơ cứu sốt cao co giật không đúng cách, có thể gây nguy hiểm cho trẻ. Cũng giống như người lớn chúng ta, não trẻ em cũng có khoảng 14 tỉ tế bào thần kinh. Tới 8 tuổi, các tế bào thần kinh mới biệt hoá hoàn toàn. Trong não của trẻ em có chứa nhiều protein, nước, lipit (ít hơn người lớn). Chính do các tế bào thần kinh chưa biệt hoá, thành phần hoá học có nhiều nước nên khi trẻ sốt cao não dễ bị kích thích, các nơron thần kinh nhất thời phóng điện đột ngột và quá mức, từ đó gây tình trạng co giật toàn thân. Những nguyên nhân có thể dẫn tới sốt cao, co giật: – Nhiễm trùng đường hô hấp trên (chiếm đa số trường hợp) – Viêm tai giữa (chiếm khoảng 20%). – Viêm phế quản phổi. – Nhiễm trùng đường tiêu hóa (kiết lỵ, thương hàn,…). – Nhiễm trùng đường tiểu. – Nhiễm trùng huyết tiềm ẩn (chiếm khoảng 2-4%). – Sau tiêm phòng: đặc biệt là quai bị, sởi (trong vòng 7-10 ngày); bạch hầu, uốn ván, ho gà (trong vòng 48 giờ). – Viêm màng não (chiếm dưới 2%) Cơn co giật có thể xảy ra đột ngột, ngay trong cơn sốt đầu tiên và khi sốt cao hơn 39ºC. Trẻ sẽ ngừng co giật khi hết sốt. Nếu tiếp tục sốt, cơn co giật có thể xuất hiện lại. Thông thường, cơn co giật thường ngắn hơn 10 – 15 phút và tự chấm dứt. 2. Dấu hiệu trẻ bị sốt cao, co giậtTrong cơn co giật: – Trẻ gồng cứng, co rút người và rung giật toàn thân, mắt trợn ngược, sùi bọt mép và hơi thở nông, khò khè, nghiến chặt răng, tiểu không tự chủ. – Trẻ sẽ mất ý thức tạm thời Sau cơn co giật: – Trẻ sẽ phục hồi ý thức hoàn toàn, nhưng mệt mỏi, buồn ngủ. 3. Sơ cứu sốt cao co giật: Những kiến thức cần phải biếtPhụ huynh không nên quá hoảng hốt vì hầu hết cơn co giật sẽ chỉ diễn ra dưới 5 phút, và hầu như sẽ không gây hại cho sức khỏe của trẻ, chỉ cần thực hiện khẩn cấp 6 biện pháp sơ cứu dưới đây: 3.1. Đảm bảo an toàn cho trẻ– Ghi nhớ thời gian bắt đầu và kết thúc mỗi cơn co giật để đánh giá mức độ nặng nhẹ, và báo cáo cho bác sĩ – Đặt trẻ nằm ở nơi thăng bằng, rộng và đảm bảo trẻ không thể ngã ra khỏi giường, đồng thời không cố giữ chặt trẻ. – Loại bỏ tất cả những vật dụng có thể gây tổn thương tới bé: chẳng hạn các vật cứng, nhọn ở xung quanh trẻ; – Cho trẻ nằm ngửa, đầu nghiêng về 1 bên để đường thở thông suốt. – Móc nhẹ nhàng đờm dãi trong miệng bé nếu có.Tuyệt đối phụ huynh không được cho trẻ ăn uống gì trong lúc bị co giật. 3.2. Hạ sốtKhi trẻ sốt trên 38,5ºC, hãy cho trẻ dùng thuốc hạ sốt. Thuốc hạ sốt thường được chọn là Paracetamol với liều 10-15mg/kg cân nặng/lần, 3-4 lần/ngày. Đối với trẻ sốt cao, co giật thì tốt nhất nên dùng hạ sốt đường hậu môn. Chườm khăn ấm vào trán, nách, bẹn sẽ giúp hạ sốt nhanh hơn. Bên cạnh đó, hãy giúp trẻ hạ thân nhiệt bằng cách: cởi bỏ quần áo (bao gồm cả tã lót), lau mát toàn thân bằng nước ấm. Ba mẹ lưu ý nên lau mát 2 giờ 1 lần, mỗi lần không quá 30 phút. Sau khi lau mát 10 phút thì mới đo lại nhiệt độ cho bé; Ðắp khăn mát ở những vùng có mạch máu lớn nằm sát da như cổ, nách, bẹn cũng sẽ giúp hạ sốt nhanh. Chỉ khi nào nhiệt độ đo được thấp hơn 38,5 thì có thể dừng lại. 3.3. Đưa trẻ đi khámSau cơn co giật, hãy cho trẻ đi khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân. Sau khi hết cơn co giật, phụ huynh nên cho trẻ đi khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân bé bị sốt, từ đó được điều trị kịp thời. 5. Cách chăm sóc tại nhà khi trẻ bị sốt cao, co giậtNên: – Để trẻ ngủ trong khoảng 1 -2 giờ vì khi bị sốt cao, co giật, trẻ rất mệt và buồn ngủ. – Ðặt trẻ nằm nghiêng một bên và ngửa đầu ra phía sau đề phòng cơn co giật khác xuất hiện. – Lau chùi đàm nhớt, chất nôn ở miệng sạch sẽ. – Kiểm tra lại nhiệt độ thường xuyên. – Khi trẻ đã tỉnh táo hoàn toàn, hãy cho trẻ uống Paracetamol dạng siro để duy trì hạ sốt với liều 10-15mg/kg cân nặng/mỗi 6 giờ. – Sau cơn sốt cao co giật, hãy cho bé uống thật nhiều nước. Tuyệt đối không nên: – Ủ kín hoặc cởi hết đồ của trẻ: hai cách làm này đều không sai. Khi sốt, cơ thể bé bị mất nước và muối khoáng nên hệ thần kinh bị rối loạn, thân nhiệt không ổn định, lúc quá nóng, lúc lại quá lạnh. Do đó, nếu ủ kín sẽ làm bé bị nóng quá, còn cởi hết đồ có thể khiến trẻ bị lạnh. – Chườm nước đá trực tiếp vào da: Điều này vô cùng nguy hiểm bởi có thể khiến thân nhiệt của bé tăng cao do cơ chế co mạch ngoại vi. Tốt nhất, nên dùng nước ấm lau cho trẻ. – Kiêng nước hoàn toàn hoặc tắm lâu lúc đang sốt: Trẻ cần được vệ sinh sạch sẽ bằng nước ấm và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng, tuy nhiên nếu tắm quá lâu có thể khiến bé bị nhiễm lạnh. Trên đây là toàn bộ những kiến thức về sơ cứu sốt cao co giật cho trẻ. Phụ huynh cũng đừng quên rằng cần đưa trẻ đi khám để tìm ra nguyên nhân gây sốt cao co giật, cũng như được chăm sóc và điều trị nếu cần thiết.
Một trong những triệu chứng thường gặp nhất ở hầu hết các bệnh là trẻ bị sốt. Sốt có thể gây ra một số biến chứng ở trẻ nếu không được xử trí đúng cách như co giật, mất nước, suy kiệt,… Co giật là một trong những biến chứng nặng do sốt gây ra. Đây là một tình trạng bệnh lý đòi hỏi phải xử lý cấp cứu vì nó có thể đe dọa tính mạng của trẻ hoặc để lại những di chứng nặng nề về sau như động kinh, chậm phát triển tâm trí và vận động đặc biệt là những trường hợp sốt cao co giật kéo dài. Đứng trước tình trạng co giật các bậc phụ huynh thường hay lúng túng, không biết cách xử trí gây nên hậu quả nghiêm trọng cho trẻ nhỏ.
1. Sốt co giật là gì? Sốt co giật là một tình trạng co giật xảy ra ở trẻ trong lứa tuổi từ 3 tháng đến 6 tuổi và có nhiệt độ sốt từ 38°C trở lên. Hầu hết tình trạng sốt co giật xảy ra ở các trẻ trong độ tuổi khoảng từ 12 - 18 tháng. Trẻ bị sốt co giật sẽ có triệu chứng sốt, tăng nhiệt độ sốt đột ngột, cứng người, trợn mắt, tay chân giật liên hồi và sau 1 - 2 phút thì sẽ tự hết co giật. 2. Nguyên nhân khiến trẻ sốt co giật Nguyên nhân khiến trẻ sốt co giật rất nhiều, trong đó có tình trạng nhiễm trùng: nhiễm do siêu vi, nhiễm do vi khuẩn hoặc sau chích ngừa cũng có thể khiến trẻ bị sốt co giật. Ngoài ra tình trạng sốt co giật ở trẻ thường hay có yếu tố tiền sử gia đình. Có thể tiền căn trong gia đình đã có những người bị co giật khi sốt như vậy lúc nhỏ như bố, mẹ, anh, chị... 3. Vì sao sốt cao có thể gây co giật Co giật khi sốt thường xảy ra ở trẻ nhỏ (từ 6 tháng đến 6 tuổi) bởi vì não của trẻ chưa phát triển đầy đủ và rất nhạy cảm với các rối loạn nhiệt độ. Sốt cao có thể kích thích não của trẻ và gây khởi phát một cơn co giật. Dĩ nhiên không phải tất cả các trẻ đều bị co giật khi bị sốt cao, nguyên nhân có thể là do não của một số trẻ này nhạy cảm với co giật hơn các trẻ khác, khuynh hướng này thường có tính chất gia đình. Khi được 5-6 tuổi thì não đã trưởng thành và trẻ sẽ không còn nguy cơ bị co giật khi sốt nữa. Sốt cao co giật tái diễn nhiều lần có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ. Do vậy, các bậc cha mẹ cần nắm rõ cách hạ sốt, sơ cứu khi trẻ bị co giật cũng như chăm sóc trẻ sau cơn co giật để giúp con sớm hồi phục và phòng ngừa mọi rủi ro có thể xảy ra. 4. Khi nào nên cho trẻ đi bệnh viện ngay? Trong một vài trường hợp, ba mẹ nên đưa bé đến bệnh viện khi bé bị sốt, kèm theo những triệu chứng nguy hiểm: - Trẻ dưới 2 tháng tuổi bị sốt trên 38 độ. - Trẻ ngủ li bì, khó đánh thức. - Co giật kèm tay chân lạnh, nôn hết những gì đã bú hoặc ăn uống. - Xuất huyết: nổi chấm đỏ trên da, chảy máu cam, máu lợi, ói ra máu, đi cầu phân đen như bã cà phê. - Khó thở - Bỏ bú. 5. Xử trí sốt tại nhà và cách phòng tránh * Hướng dẫn xử lý khi trẻ bị sốt cao co giật Khi thấy trẻ có cơn co giật, cha mẹ nên giữ bình tĩnh và thực hiện một số hướng dẫn xử trí sốt cao co giật sau để giảm thiểu rủi ro và tai nạn cho trẻ: Bước 1: Làm thông đường thở - Khi trẻ co giật tím tái, không khóc phải đặt trẻ nằm nghiêng, không được gập đầu để trẻ thở tốt, nếu có đờm dãi thì sẽ chảy được ra ngoài, không bị rơi vào phổi tắc thở rất nguy hiểm. - Hút đờm nhớt nếu có sẵn dụng cụ hút. Bước 2: Nhét hậu môn thuốc hạ sốt - Cởi bỏ quần áo để giúp trẻ thoải mái, dễ thở hơn. - Nhét thuốc hạ sốt Paracetamol liều 15mg/kg/lần vào hậu môn Bước 3: Làm mát cơ thể hạ sốt - Nhúng khăn vào nước ấm vắt hơi ráo. Đặt khăn ở nách, bẹn và lau khắp cơ thể. - Thay khăn ấm mới mỗi 2-3 phút/ lần để trẻ hạ sốt. - Ngưng lau mát khi đo nhiệt độ ở nách dưới 38 độ C. Tất cả trẻ co giật sau khi sơ cứu phải đưa ngay đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị thích hợp. * Cách phòng tránh cơn co giật khi trẻ bị sốt - Khi trẻ bị sốt, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để điều trị sớm nguyên nhân trẻ bị sốt và phòng tránh cơn co giật có thể xảy ra. - Cởi bớt quần áo trên người trẻ, nới rộng quần áo, đặt trẻ nằm ở nơi thông thoáng. - Không được mặc quá nhiều quần áo hay ủ ấm trẻ quá kín. - Thường xuyên cặp nhiệt độ để theo dõi thân nhiệt của trẻ. - Lau người cho trẻ bằng nước ấm, uống thuốc hạ sốt khi nhiệt độ của trẻ trên 38,50C. Nguyễn Thị Mỹ Dung - Khoa CC-NTH. |
