 Show
Bác sĩ Trương Hữu Khanh - nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) Viêm não Nhật Bản (VNNB) là bệnh lý nguy hiểm có thể gặp ở nhiều độ tuổi nhưng phổ biến là ở trẻ em dưới 15 tuổi. Nếu người bệnh không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, nhiều khả năng dẫn đến tử vong hay để lại di chứng nặng nề. Dưới đây là những chia sẻ cụ thể của bác sĩ Trương Hữu Khanh - nguyên trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) về căn bệnh này và các vấn đề quan trọng phụ huynh cần lưu ý. * Bác sĩ có thể cho biết thêm về những ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh VNNB đến sức khỏe của trẻ? - VNNB là tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng của não gây ra do virus viêm não Nhật Bản. Đây là một loại virus thuộc họ flavivirus có liên quan đến bệnh sốt xuất huyết, sốt vàng, bệnh Zika… Tại Việt Nam, bệnh phổ biến vào mùa hè, thời tiết nắng nóng tạo điều kiện muỗi sinh sản và lây nhiễm nguồn bệnh. Phần lớn các ca nhiễm thường rơi vào trẻ nhỏ dưới 15 tuổi, đặc biệt độ từ 2 đến 8 tuổi. Đây là giai đoạn hệ miễn dịch còn nhiều yếu kém và ở trẻ có sự phát triển mạnh mẽ về ham muốn tìm tòi, khám phá thế giới. Tuy nhiên, sự ham học hỏi, tiếp xúc với cộng đồng này của con có thể bị cản trở bởi căn bệnh VNNB khi tỉ lệ tử vong có thể lên đến 30% và khoảng 25 - 35% để lại nhiều di chứng nặng nề. Triệu chứng bệnh khởi phát đột ngột, một trẻ đang khỏe mạnh bắt đầu với sốt cao 39 - 40 độ C, kèm theo đó là đau đầu, buồn nôn, co giật, co cứng cơ và lú lẫn. Trẻ em mắc bệnh VNNB thường hôn mê sâu và phải thở máy, việc điều trị các triệu chứng gặp nhiều khó khăn. Ngay cả khi tỉ lệ tử vong đã giảm nhưng di chứng bệnh vẫn ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe tinh thần và thể chất của trẻ trong tương lai. Cứ 3 người mắc bệnh VNNB thì có 1 người trở nặng có thể dẫn đến tử vong do nhiễm trùng. Phần còn lại các triệu chứng cải thiện dần, có thể mất vài tháng để phục hồi hoàn toàn và một nửa trong số đó có thể bị tổn thương não vĩnh viễn. Do đó, việc nhận biết các triệu chứng bệnh có vai trò quan trọng đối với khả năng sống còn của bệnh nhân. Mặt khác, đến thời điểm hiện tại, VNNB không có thuốc đặc trị. Việc điều trị chủ yếu chỉ là giảm nhẹ các triệu chứng, phối hợp với các biện pháp hỗ trợ cần thiết để nâng cao thể chất và sức khỏe của trẻ. Chính vì vậy, công tác phòng bệnh là vô cùng cần thiết. Hiện nay, tiêm chủng vắc xin là biện pháp duy nhất để phòng ngừa bệnh. Đồng thời, việc tiêm nhắc là cần thiết để có hệ miễn dịch lâu dài. * Đâu là thời điểm thích hợp nhất để tiêm chủng vắc xin VNNB thưa bác sĩ? - Trong chương trình tiêm chủng mở rộng, trẻ từ 12 tháng tuổi sẽ được tiêm 3 mũi cơ bản. Tiêm mũi 1 khi trẻ được 1 tuổi, mũi 2 sau mũi 1 từ 1 - 2 tuần giúp tăng hiệu lực bảo vệ trên 80% và tiêm mũi 3 sau mũi 2 tầm 1 năm, lúc này hiệu lực bảo vệ đạt 90-95%. Sau đó, với vắc xin bất hoạt, cứ 3-4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi. Thực tế, mũi tiêm nhắc không còn thuộc chương trình tiêm chủng quốc gia nên nhiều phụ huynh thường xao nhãng việc này do tưởng rằng 3 mũi cơ bản là đã đủ. Tuy nhiên, đây thực sự là một quan niệm sai lầm vì theo thời gian, kháng thể sẽ giảm dần và virus có cơ hội tấn công cơ thể. Chính vì vậy, việc tiêm nhắc là cách bổ sung kháng thể cho cơ thể để phòng bệnh hiệu quả. Một lầm tưởng khác của cha mẹ là bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, vận động thể lực thường xuyên là có thể thay thế được tiêm ngừa vắc xin. Điều này không đúng vì các hoạt động thể chất không thể giúp trẻ tránh được nguy cơ viêm não Nhật Bản nên việc tiêm vắc xin đủ và đúng là rất cần thiết. Nếu trẻ đã tiêm đủ mũi và đúng lịch của các mũi cơ bản trước đây, thì nay khi trẻ đủ 5 tuổi là đã đến lúc cần được tiêm nhắc lại. Nếu trẻ đã lỡ mũi tiêm này lúc tròn 5 tuổi và đến nay chưa tiêm lại, phụ huynh nên sắp xếp đưa cháu đi tiêm bù càng sớm càng tốt để có miễn dịch lâu dài. Một tin vui là hiện nay đã có vắc xin sống giảm độc lực là loại vắc xin thế hệ mới chỉ cần tiêm nhắc một liều duy nhất cho trẻ đã tiêm đủ 3 mũi cơ bản trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Mũi nhắc duy nhất này đủ bảo vệ lâu dài & trẻ không cần phải tiêm lại thêm sau đó. Từ đó giúp thuận tiện hơn cho phụ huynh khi đưa trẻ đi tiêm ngừa. * Các bậc phụ huynh cần lưu ý gì trong việc tiêm vắc xin cho trẻ? Tại Việt Nam, tiêm phòng vắc xin VNNB đã được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng từ năm 1997 giúp số ca bệnh giảm mạnh từ 2.000 - 4.000 xuống còn chừng 200 ca mắc mỗi năm . Tuy nhiên, thời điểm dịch bệnh COVID-19 bùng phát đã làm gián đoạn công tác tiêm ngừa này và ảnh hưởng đến việc tiêm nhắc hàng năm. Vậy, phụ huynh nên làm gì nếu nhỡ lịch tiêm nhắc cho trẻ trên 5 tuổi? Nếu cha mẹ có con đang ở độ tuổi tiêm phòng, không nhớ hoặc nhỡ lịch tiêm, tốt nhất nên kiểm tra lại thời gian trong sổ tiêm chủng và nhanh chóng đưa con đến bác sĩ để được tư vấn loại vắc-xin và lộ trình tiêm nhắc phù hợp với thể trạng của trẻ. Ngoài ra, cha mẹ đừng quên giữ môi trường sống xung quanh, vệ sinh, rửa tay với xà phòng, đảm bảo an toàn thực phẩm, ăn chín, uống chín. Khi ngủ cần mắc màn, thường xuyên sử dụng các biện pháp xua, diệt muỗi và không để trẻ em chơi gần chuồng gia súc để bảo vệ sức khỏe con toàn diện. Nội dung này nằm trong chương trình giáo dục sức khỏe cộng đồng, được phối hợp thực hiện bởi Hội Y học dự phòng Việt Nam và công ty Sanofi Việt Nam.
Trong vòng vài năm trở lại đây, nhiều trường hợp trẻ em bị biến chứng nặng do viêm não Nhật Bản mà hầu hết là do không được tiêm phòng, quên tiêm mũi viêm não Nhật Bản, không tiêm nhắc lại sau 3-5 năm… Đây là thực trạng rất đáng lo ngại, nhất là trong thời điểm cận kề “mùa” viêm não Nhật Bản (tháng 5, 6, 7 hàng năm).
Trong vòng vài năm trở lại đây, nhiều trường hợp trẻ em bị biến chứng nặng do viêm não Nhật Bản mà hầu hết là do không được tiêm phòng, quên tiêm mũi 2 viêm não Nhật Bản, không tiêm nhắc lại sau 3-5 năm… Đây là thực trạng rất đáng lo ngại, nhất là trong thời điểm cận kề “mùa” viêm não Nhật Bản (tháng 5, 6, 7 hàng năm). Lịch tiêm viêm não Nhật BảnTiêm chủng là biện pháp chủ động, hiệu quả, được Bộ Y tế khuyến cáo nhằm phòng tránh căn bệnh viêm não Nhật Bản. Hiện nay, trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia và tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ đều đã có vắc xin ngừa viêm não Nhật Bản, các bậc phụ huynh lưu ý thực hiện đầy đủ các mũi tiêm cho bé theo đúng lịch sau đây, tránh trường hợp nhỡ lịch, quên tiêm mũi 2 viêm não Nhật Bản, quá hạn mũi nhắc lại... Vắc xin Jevax
Vắc xin Jevax Vắc xin phòng viêm não Nhật Bản Jevax sản xuất tại Việt Nam, được chỉ định cho trẻ từ 12 tháng tuổi. Phác đồ tiêm gồm 3 mũi cơ bản và 1 liều tiêm nhắc lại: mũi thứ nhất tiêm khi trẻ đủ 12 tháng tuổi, mũi hai tiêm sau mũi đầu từ 1-2 tuần, mũi ba tiêm cách mũi hai ít nhất 1 năm. Tiêm nhắc lại sau mỗi 3-4 năm cho đến năm 15 tuổi. Liều lượng tiêm: - Dưới 36 tháng tuổi tiêm liều lượng 0,5 ml. - Trên 36 tháng tuổi tiêm liều lượng 1,0 ml. Vắc xin IMOJEV
Vắc xin IMOJEV IMOJEV sản xuất tại Pháp, được chỉ định tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn phòng viêm não Nhật Bản, có kháng thể bảo vệ lâu bền. Với trẻ từ đủ 9 tháng → dưới 18 tuổi chưa tiêm vắc xin Jevax lần nào, tiêm 2 mũi cách nhau từ 1-2 năm. Với người đủ 18 tuổi trở lên, chỉ tiêm 01 liều duy nhất. Liều lượng tiêm: Mỗi lần 0,5 ml dành cho mọi độ tuổi. Vắc xin viêm não Nhật Bản chỉ tiêm 1 mũi chỉ có khả năng tạo ra một lượng kháng thể vừa đủ để ngăn chặn sự tấn công của virus. Tiêm 2 mũi, khả năng bảo vệ có thể tăng tới 80% và tiêm đủ 3 mũi sẽ đạt tới 95%. Hiệu quả của vắc xin sẽ kéo dài trung bình trong 3 năm, sau đó theo thời gian nồng độ kháng thể trong máu sẽ giảm dần và nguy cơ mắc bệnh lại tăng lên. Do đó việc tiêm mũi viêm não Nhật Bản sau mỗi 3-4 năm là điều cần thiết. Nếu quên tiêm mũi 2 viêm não Nhật Bản, hiệu lực phòng bệnh sẽ không còn nữa. Vì thế, cần đưa trẻ đi tiêm phòng nhắc lại càng sớm càng tốt trong những trường hợp sau: Đã tiêm mũi 1 nhưng quên tiêm mũi 2 viêm não Nhật BảnMũi 2 cần được tiêm sau mũi 1 từ 1 đến 2 tuần, nếu để quá hạn, cần đưa trẻ đến cơ sở tiêm chủng để được tư vấn, ra chỉ định tiêm lại kịp thời. Đã tiêm mũi 1, mũi 2 nhưng quá 1 năm chưa tiêm lại mũi 3
Nếu quên tiêm mũi 2 viêm não Nhật Bản, cần đưa bé đến cơ sở tiêm uy tín để được ra chỉ định tiêm phù hợp Trong thời gian quá hạn 1-2 tháng, phụ huynh vẫn có thể đưa trẻ đến tiêm nhắc lại mũi 3 viêm não Nhật Bản nhưng phải thực hiện nhanh chóng bởi lúc này kháng thể tạo ra sau tiêm mũi 1, 2 chưa mất hết và còn đủ điều kiện để hình thành. Quên tiêm mũi 3 viêm não Nhật BảnNếu đã tiêm mũi 1 và 2 nhưng quên tiêm mũi 3 viêm não Nhật Bản, bố mẹ vẫn có thể đưa trẻ đến cơ sở tiêm chủng để tiêm tiếp mũi 3 như bình thường. Ngay cả khi đã tiêm mũi 3 nhưng không nhớ thì việc tiêm lặp lại cũng không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ mà còn giúp phòng bệnh, củng cố kháng thể hiệu quả hơn. Một số lưu ý về an toàn khi tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản
Sau khi tiêm ngừa viêm não Nhật Bản bé có thể gặp một số phản ứng phụ như sốt nhẹ Khi đến lịch tiêm viêm não Nhật Bản của bé, cha mẹ cần đem theo phiếu hoặc sổ tiêm chủng của trẻ khi đi tiêm, chủ động thông báo cho cán bộ y tế về tình trạng sức khỏe của con như có đang ốm, sốt hay mắc bệnh, đang điều trị gì không? Có dị tật bẩm sinh hay không? Có tiền sử dị ứng hay phản ứng mạnh với vắc xin ở lần tiêm trước không... Những thông tin này sẽ giúp cán bộ y tế ra chỉ định tiêm phù hợp. Sau tiêm chủng, bé cần được theo dõi 30 phút tại điểm tiêm và tiếp tục theo dõi tại nhà trong 24 giờ đầu. Những phản ứng nhẹ gồm như sốt nhẹ, sưng, đau tại vị trí tiêm... có thể tự hết trong 1-2 ngày mà không cần điều trị. Những phản ứng nặng mặc dù hiếm gặp như khóc thét, tím tái, khó thở, bú ít, bỏ bú, li bì... nhưng cũng cần theo dõi và phát hiện sớm để được xử trí kịp thời. Tiêm chủng viêm não Nhật Bản tại Bệnh viện Đa khoa Phương ĐôngBệnh viện Đa khoa Phương Đông đã và đang là một trong những điểm tiêm chủng dịch vụ được hàng triệu khách hàng tin tưởng lựa chọn. Bệnh viện cập nhật đầy đủ vắc xin dành cho trẻ nhỏ, người lớn và phụ nữ chuẩn bị mang thai. 100% trẻ được thăm khám cẩn thận trước và sau tiêm với bác sĩ chuyên khoa. Gia đình được tư vấn đầy đủ các vấn đề sức khỏe, lịch tiêm viêm não Nhật Bản, đường tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau chủng ngừa.
Tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản tại Phương Đông Đặc biệt, Trung tâm tiêm chủng Phương Đông tích hợp khu chơi rộng rãi với nhiều trò chơi thú vị, tủ sách trẻ em... giúp bé cảm giác thoải mái như đi chơi. Khuôn viên bệnh viện xanh mát với hơn 300 loại cây hoa, quảng trường rộng rãi, hồ điều hòa… đem lại sự thư thái, xóa bỏ mọi căng thẳng, lo âu cho khách hàng đến bệnh viện. Có thể thấy, chích ngừa mũi viêm não Nhật Bản khi trẻ đủ tuổi là một trong những điều cha mẹ cần lưu ý và thực hiện đầy đủ. Để đảm bảo ghi nhớ thời điểm tiêm mũi viêm não Nhật Bản và các mũi tiêm phòng khác, cha mẹ nên giữ kỹ sổ tiêm phòng của trẻ và mang theo khi đưa trẻ đi tiêm ở bất kỳ thời điểm nào. Không nên sử dụng nhiều sổ tiêm vì có thể gây trùng lặp, nhầm lẫn các loại mũi tiêm, thời gian tiêm. Khi trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trước và sau khi tiêm, cha mẹ cần hỏi rõ ý kiến của bác sĩ để đảm bảo ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra. Hy vọng bài viết trên đây đã giúp cha mẹ giải đáp được thắc quên tiêm mũi 2 viêm não Nhật Bản có sao không . Để đặt lịch chủng ngừa và nhận tư vấn chi tiết, quý cha mẹ vui lòng liên hệ 1900 1806. |
